โอฆะธรรม...ธรรมอันเปรียบเสมือนห้วงน้ำที่ท่วมทับสัตว์ให้จมลง

โอฆะธรรม หมายถึง ธรรมอันเปรียบเสมือนห้วงน้ำ ได้แก่ โลภะ(ความโลภ), ทิฏฐิ(ความเห็นผิด), โมหะ(ความโง่).

อกุศลเจตสิกทั้ง ๓ ประการนี้ เป็นธรรมที่เหมือนห้วงน้ำ เพราะธรรมดาห้วงน้ำทั้งหลาย เมื่อมีสิ่งหนึ่งสิ่งใดตกลงไปแล้ว ห้วงน้ำนั้นย่อมท่วมทับเบียดเบียนสิ่งเหล่านั้นให้จมลง ยากที่จะทำให้โผล่พ้นขึ้นมาจากห้วงน้ำนั้นได้ ความโลภ, ความเห็นผิด, และความโง่ คือ โลภะ, ทิฏฐิ, และโมหะ ธรรมทั้ง ๓ ประการนี้ก็เป็นเช่นเดียวกัน ย่อมท่วมทับและเบียดเบียนสัตว์ทั้งหลาย ทำให้จมลงในสังสารวัฏฏ์ จนถึงอบายภูมิ และยากที่จะโผล่พ้นจากสังสารวัฏฏ์นั้น และให้เข้าถึงพระนิพพานได้.

หมายความว่า เมื่อสัตว์ทั้งหลายถูกครอบงำด้วยความโลภ ความเห็นผิด และความโง่หลงงมงายอยู่ในสิ่งที่ไม่เป็นสาระ ย่อมถูกอำนาจอกุศลธรรมเหล่านั้น ชักนำให้กระทำทุจริตกรรม นำสู่อบายภูมิอันเป็นภูมิเบื้องต่ำ ที่เรียกว่า "เหฏฐิมสังสาร" หาโอกาสที่จะให้พ้นจากภูมินั้นได้ยากยิ่ง หรือมิฉะนั้นก็จะชักนำให้ติดอยู่ในความเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในภูมิที่มีความสุข ความสบายอันเป็นสุคติภูมิเบื้องกลาง เรียกว่า "มัชฌิมสังสาร" หรือภูมิเบื้องสูงที่เรียกว่า "อุปริมสังสาร" ซึ่งในภูมิต่างๆดังกล่าวนั้น ก็ล้วนยังไม่พ้นจากวัฏฏทุกข์อยู่ดีนั่นเอง

ด้วยเหตุนี้ โลภะ, ทิฏฐิ, โมหะ ทั้ง ๓ นี้ จึงชื่อว่า โอฆะ คือ ห้วงน้ำ

ดังมีวจนัตถะแสดงว่า

อวตฺถริตฺวา หนนฺตีติ = โอฆา

ธรรมชาติใดย่อมท่วมทับเบียดเบียนสัตว์ทั้งหลาย

ธรรมชาตินั้น ชื่อว่า โอฆะ (ได้แก่ ห้วงน้ำ)

------------------------------------------

อีกนัยหนึ่งแสดงว่า

อวตฺหนนฺตีติ โอสีทาเปนฺตีติ = โอฆา

ธรรมชาติใดทำให้สัตว์ทั้งหลายจมลง ธรรมชาตินั้น ชื่อว่า โอฆะ

------------------------------------------

หรืออีกนัยหนึ่งแสดงว่า

โอฆาวิยาติ = โอฆา

ธรรมชาติเหล่าใดท่วมทับเบียดเบียนสัตว์ทั้งหลาย

และทำให้สัตว์ทั้งหลายนั้นจมลงในสังสารวัฏฏ์จนถึงอบายภูมิเหมือนกับห้วงน้ำ

ฉะนั้น ธรรมเหล่านั้น ชื่อว่า โอฆะ (ได้แก่ โลภะ, ทิฏฐิ, โมหะ)

โอฆะเหล่านี้ เมื่อกล่าวโดยภูมิ และโดยธรรมแล้ว ก็เป็นเช่นเดียวกับ อาสวะ นั่นเอง

โอฆะ มี ๔ ประการ คือ.....

๑. กาโมฆะ ธรรมชาติที่ทำให้สัตว์จมลงอยู่ในห้วงแห่งกามคุณอารมณ์

๒. ภโวฆะ ธรรมชาติที่ทำให้สัตว์จมอยู่ในห้วงแห่งความยินดีในอัตภาพของตน ในรูปภพ, อรูปภพ, หรือในรูปฌาน, อรูปฌาน

๓. ทิฏโฐฆะ ธรรมชาติที่ทำให้สัตว์จมอยู่ในความเห็นผิด

๔. อวิชโชฆะ ธรรมชาติที่ทำให้สัตว์จมอยู่ในความหลง ความโง่ ไม่รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง




(ที่มา...คู่มือการศึกษา พระอภิธัมมัตถสังคหะ รวบรวมโดย อาจารย์วรรณสิทธิ ไวทยะเสวี)



Permalink : http://www.oknation.net/blog/boy-girl
http://www.oknation.net/blog/pierra/2010/01/25/entry-1