รัฐแบบวาติกัน ในเมืองไทย

ปัญหาเรื่องการใช้อำนาจทางโลกของพุทธจักร อย่างไม่ถูกต้องเคยมีปรากฏมาแล้ว เช่นกรณีการจัดการที่ดินหกพันกว่าไร่บริเวณพระพุทธบาทสระบุรี เมื่อสี่สิบกว่าปีก่อน ซึ่งสื่อมวลชนในขณะนั้นรายงานว่า "ปัญหาต่าง ๆ ซึ่งได้เรื้อรังมานานนับเป็นปี ๆ ไม่มีฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดยื่นมือเข้าไปแก้ไขให้สำเร็จเด็ดขาดไปได้ และจังหวัดอำเภอจะเข้าไปดำเนินการเองก็ไม่ถนัดนัก เพราะเกรงจะเป็นการก้าวก่ายกับฝ่ายสงฆ์"

ข้อความนี้เองทำให้ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ต้องเขียนวิจารณ์ประเด็น ก้าวก่ายฝ่ายสงฆ์ ใน "สยามรัฐ หน้า ๕" วันที่ 31 มกราคม 2513 และเตือนว่าพุทธจักรจะเป็นรัฐอิสระแบบวาติกันในไม่ได้

"...ข้อความตอนท้ายนี้สำคัญยิ่ง เพราะแสดงให้เห็นชัดเจนว่า ทางราชการในปัจจุบันถือว่ามีรัฐวาติกันเป็นเอกราชขึ้นในเมืองไทย
ที่ดินใด สถานที่ใด ตลอดจนโบราณสถานต่าง ๆ ที่มีสงฆ์เข้าไปเกี่ยวข้องแล้ว ทางราชการก็ไม่กล้าเข้าไปก้าวก่าย

เถรเรือลอยที่ไหนจะไปจับวัดร้างเข้าวัดหนึ่ง แล้วยกตัวเองขึ้นเป็นสมภาร ตั้งหน้าตั้งตาทำลายโบราณสถานอันมีค่าทางประวัติศาสตร์ในวัดนั้น ทางราชการก็ไม่กล้าที่จะเข้าไปห้ามปราม

รัฐวาติกันในเมืองไทยนี้ มีอำนาจเก็บภาษีจากความความศรัทธาของประชาชน โดยที่ทางราชการไม่กล้าเข้าไปก้าวก่ายอีกเช่นเดียวกัน ใครมีศรัทธามากก็เสียภาษีมาก

ทางรัฐวาติกันเมืองไทย ก็เอาเงินภาษีนั้นไปสร้างสิ่งไม่บังเกิดผลทางเศรษฐกิจแก่ใครเลย นอกจากผู้สร้าง เช่นสร้างพระพุทธรูประฟ้าขึ้นกลางทุ่ง

ปัญหาเรื่องอำนาจทางโลกของทางพุทธจักรนี้ เป็นปัญหาที่คนในสมัยก่อนได้คิดมาแล้ว และได้แก้ไขไว้แล้วด้วยการโอนเอาพุทธจักรนี้มาขึ้นกับอาณาจักร พระมีสมณะศักดิ์ก็เพราะเหตุนั้น

เพราะเมื่อพระมีสมณะศักดิ์แล้ว พระก็ต้องมีสัญญาบัตร หิรัญบัตร และสุพรรณบัฏ เช่นเดียวกับขุนนาง องค์ไหนทำความชอบแก่ราชการก็เลื่อนสมณะศักดิ์ เพิ่มนิตยภัตให้ องค์ไหนทำผิดก็ถอดได้

แม้แต่เมื่อรับนิมนต์คนอื่นเขาไว้แล้ว มีหมายงานหลวงมาก็ต้องบอกเลิกนิมนต์ เพราะถือว่าเป็นหน้าที่ราชการสำคัญกว่ากิจส่วนตัว เมื่อปัญหานี้ได้แก้ไขไว้ดีแล้ว การที่ทางราชการยังเกรงกลัวไม่กล้าที่จะเข้าไปก้าวก่ายกับทางสงฆ์ จึงเป็นเรื่องที่เข้าใจยาก"

พุทธจักรต้องขึ้นกับอาณาจักร เรื่องใดที่สงฆ์ทำไม่ถูกกฎหมาย ทางราชการต้องเข้าไปแก้ไขจัดการ

สยามรัฐออนไลน์, 23 กรกฎาคม 2556