จิตอยู่ที่ไหน ?

ปุจฉา - กราบนมัสการพระอาจารย์ครับ มีข้อสงสัยในธรรมอีกข้อหนึ่ง อยากถามพระอาจารย์ว่า จิตมิได้อยู่ในปัจจุบัน มิได้อยู่ในอดีต มิได้อยู่ในอนาคต มิได้อยู่ในวัตถุ มิได้อยู่ในที่ใด กาย ทำตามเคยชิน พอจะเรียกมันมามันก็มา หากแต่รู้สึกทุกข์ จิตนั้นอยู่ที่ใดครับพระอาจจารย์ แล้วเป็นปกติมนุษย์หรือเปล่าครับพระอาจารย์ ด้วยความเคารพผู้เจริญธรรม

พระไพศาล วิสาโล วิสัชนา - จิตอยู่ที่ไหนไม่สำคัญเท่ากับการหมั่นตามรู้และฝึกฝนจิตอยู่เสมอ คุณสามารถมีสุขภาพดีได้ โดยไม่ต้องรู้ว่าหัวใจ ตับหรือไตอยู่ไหน ขอให้กินอาหารและบริหาร กายอย่างถูกต้องเหมาะสมกับอวัยวะเหล่านั้นก็พอแล้ว ถึงคุณจะรู้ว่าอวัยวะ เหล่านั้นอยู่ตรงไหน แต่ไม่ใช้ชีวิตให้เกื้อกูลต่ออวัยวะเหล่านั้นก็ไม่มีประโยชน์ ฉันใดก็ฉันนั้น คุณควรให้ความสำคัญแก่ฝึกฝนพัฒนาจิตใจ ทั้งด้วย ทาน ศีล และภาวนา อย่างสม่ำเสมอ แทนที่จะมัวหาคำตอบว่าจิตอยู่ที่ใด