รากเหง้าปัญหาสิ่งแวดล้อมที่สะท้อนจากจุดเล็กๆ
"รายงานข่าวล่าสุดแจ้งมาว่า ขณะนี้กำลังเกิดเหตุการณ์ปั่นป่วนทั่วประเทศ ธุรกิจโรงแรม ตลอดจนภัตตาคารและร้านอาหารประสบกับความเดือดร้อนไปถ้วนทั่ว จนแทบปิดกิจการ การประชุมสัมมนาทั่วประเทศต้องยุติลงกลางคัน แม้กระทั่งตามอาคารบ้านเรือนต่างๆ ก็พลอยได้รับผลกระทบกระเทือนอย่างหนัก ทุกคนประสบปัญหาตั้งแต่การกิน ไปจนถึงการถ่ายและการชำระล้างร่างกาย ยังไม่มีท่าทีว่าวิกฤติการณ์นี้จะคลี่คลายไปได้ในเร็ววัน"
ใครจะรู้ว่าเหตุการณ์ข้างต้น อาจจะเกิดขึ้นกับเมืองไทยวันใดวันหนึ่งก็ได้ หลายคนอาจเดาเอาว่า ความปั่นป่วนดังกล่าวเป็นผลจากวิกฤติการณ์พลังงาน หรือไม่ก็เพราะเกิดการขาดแคลนน้ำอย่างหนัก หามิได้ เหตุข้างต้นคือ วิกฤติการณ์อันเนื่องจากการขาดกระดาษชำระอย่างกระทันหันทั่วประเทศต่างหาก
ลองนึกดูว่า ภาพข้างต้นจะเกินเลยไปหรือไม่ หากกระดาษชำระเกิดขาดแคลนอย่างฉับพลัน ทุกวันนี้กระดาษชำระหรือที่เราเรียกอย่างย่อๆว่า "ทิชชู่" ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของเราไปแล้ว กระทั่งขาดไม่ได้เอาเสียเลย วันไหนไม่มีทิชชู่บนโต๊ะ เราแทบจะเกินอาหารไม่ได้เลย เพราะไม่รู้จะจัดการกับมือที่เปื้อนไก่อย่างไรดี ยังคราบไอศครีมที่ติดอยู่บนปากก็กลายเป็นเรื่องยากเย็นเข็ญใจไปเลย
คนไทยแต่ก่อนมีความสุขอยู่ได้ ทั้งๆที่ไม่รู้จักกระดาษชำระ แม้สมัยนี้เราก็ยังสามารถมีชีวิตที่สะดวกสบายได้ โดยไม่ต้องพึ่งกระดาษประเภทนั้นเลย เรามีหลายวิธีที่จะจัดการกับความสกปรกได้อย่างง่ายดาย เช่น ใช้น้ำ หรือผ้าเช็ดหน้า แต่วัฒนธรรมประเภทใช้แล้วทิ้งเลยนั้น ได้เข้ามาครอบงำผู้คนอย่างรวดเร็ว จนเอาชีวิตไปผูกติดกับกระดาษชำระอย่างไม่รู้เนื้อรู้ตัว ชีวิตสมัยนี้จะกลายเป็นเรื่องน่าหงุดหงิดไปทันที หากไม่มีกระดาษชำระอยู่ใกล้มือ
การใช้กระดาษชำระไม่ใช่เรื่องเสียหาย ปัญหาอยู่ที่ทุกวันนี้เราใช้กันอย่างฟุ่มเฟือย เพียงแค่เช็ดปากก็ถึงกับสาวกระดาษมาหลายทบ ใช้เสร็จก็ทิ้ง ทั้งๆที่ยังสามารถเช็ดมือหรือสามารถเช็ดคราบสกปรกบนโต๊ะได้อีก ความที่กระดาษชำระนั้นราคาถูก เราจึงใช้กันอย่างไม่รู้จักคำว่า สิ้นเปลือง
กระดาษชำระนั้น ไม่ได้มาจากไหน หากมาจากต้นไม้ และเมื่อใช้แล้วมันก็ไม่ได้ไปไหน หากดสะสมเป็นกองขยะ ทั้งต้นไม้และกองขยะนั้น ล้วนแต่กำลังเป็นประเด็นปัญหาทางด้านสิ่งแวดล้อมทั้งสิ้น เชื่อว่าถ้ามีการทำสถิติคนในเมืองทุกวันนี้ จะต้องใช้กระดาษชำระปีละหลายม้วน หรือเป็นกิโลๆ ยังไม่ต้องพูดถึงการใช้สารฟอกกระดาษ รีไซเคิล แต่ก็มีอีกหลายชนิดที่มาจากเยื่อกระดาษบริสุทธิ์ ที่มาจากต้นไม้โดยตรง
ที่สำคัญไม่น้อยกว่าผลเสียทางด้านสิ่งแวดล้อมโดยตรง ก็คือ ทัศนคติแบบเอาสะดวกเข้าว่า ซึ่งมาควบคู่กับการบริโภคแล้วทิ้ง ถ้าหากเราใส่ใจกันสักนิด ก็จะพบว่า การทำความสะอาดด้วยน้ำและผ้าเช็ดหน้านั้น ไม่ได้ทำให้ชีวิตยุ่งยากซับซ้อนขึ้นเลย หากยังทำให้ชีวิตเป็นอิสระและสะดวกขึ้น และถ้าเราพิจารณาต่อไปก็จะพบว่า ยังมีอีกหลายมุมหลายแง่ในชีวิต ที่จะสามารถทำให้ง่ายขึ้นได้ และจะเป็นสุขสะดวกสบาย โดยที่ไม่ก่อให้เกิดความสิ้นเปลืองหรือทำลายสิ่งแวดล้อมเลย
การใส่ใจเช่นนี้ ยังทำให้ชีวิตมีสติ ไม่เผลอไผลหรือเอาง่ายเข้าว่า คุณสมบัติข้อนี้เป็นเรื่องสำคัญทีเดียว เพราะเป็นหนทางสู่ชีวิตที่เกื้อกูลทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น
เรื่องกระดาษทิชชู่ แม้จะดูเหมือนเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่ก็เป็นอุทาหรณ์ว่า ถ้าใช้ไม่เป็น ก็ย่อมก่อผลเสียได้ง่าย ทั้งทางจิตใจและสิ่งแวดล้อม จะว่าไป รากเหง้าแห่งปัญหาร้ายแรงทั้งหลายก็สะท้อนให้เห็นได้จากจุดเล็กจุดน้อยทั้งนั้น
ไพศาล วิสาโล
ปาจารยสารอนุรักษ์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น