วิปัสสนาธรรม

บุญ คือความดีที่ชำระจิตใจให้ผ่องใส ผู้เข้าใจทำบุญย่อมได้รับความสุขความเจริญ ความประพฤติดีทางกาย วาจา และใจ มีอัธยาศัยเอื้อเฟื้อแก่คนอื่น ด้วยการให้สิ่งของ หรือแนะนำในสิ่งที่ดีงาม อบรมใจให้สงบ อบรมปัญญาให้เจริญ เรียกว่า "ทำบุญ"

บุญมีผลทำให้เบิกบานใจ เป็นเหมือนเพื่อนที่ดีคอยติดตามสนับสนุนในที่ทุกสถาน พิเศษกว่าทรัพย์สมบัติภายนอก ผู้อื่นจะมาแย่งชิงเอาไปไม่ได้ เป็นบุญของผู้ทำเท่านั้น

ผู้ทำบุญให้ทาน จะมีโภคะสมบัติสมบูรณ์ ทุกภพทุกชาติ ไม่ต้องกังวลในการแสวงหาทรัพย์เพื่อเลี้ยงชีพ มีความสะดวกสบาย ส่วนผู้ไม่เคยทำบุญให้ทาน จะเกิดเป็นคนยากจน ต้องทุกข์ยากลำบาก เดือดร้อนใจในการหาเลี้ยงชีพ มีความเป็นอยู่ฝืดเคือง

อันดับแรกควรทำความเข้าใจในกิจสำคัญของพระพุทธศาสนา สองอย่างคือ คันถธุระ และ วิปัสสนาธุระ ธุระทั้งสองนี้ต่างเกื้อกูลกัน หากขาดอย่างใดอย่างหนึ่งแล้ว ความเข้าใจถูกต้องจะเกิดขึ้นไม่ได้

คันถธุระ ได้แก่ การศึกษาพระปริยัติธรรม ทั้งในพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกาต่างๆ เพื่อสร้างพื้นฐานความเห็นที่ถูกต้อง การศึกษาเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของบุคคล ให้เป็นไปในทิศทางที่ดีขึ้น ให้เป็นไปในทางที่สร้างสรรค์ขึ้น เป็นคำกล่าวเน้นถึงคุณค่าแห่งการศึกษา ที่ไม่เกินเลยจากความเป็นจริง

วิปัสสนาธุระ ได้แก่ การฝึกอบรมจิตใจให้รู้แจ้งเห็นจริง การฝึกอบรมปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน นับว่าเป็นสิ่งสำคัญ ทำให้ได้เรียนรู้และฝึกปฏิบัติเกี่ยวกับวิปัสสนากรรมฐาน เป็นการพัฒนาศักยภาพการใช้ความคิด จิตใจ ซึ่งจะก่อให้เกิดสติปัญญา และเป็นการเสริมสร้างการมีวิสัยทัศน์ในการปฏิบัติงาน ให้มีประสิทธิภาพ และประสิทธิผลที่ดียิ่งขึ้น

ทั้งนี้ เพราะการศึกษา เป็นการพัฒนาปัญญาของบุคคลให้มีโอกาสได้รับรู้เรื่องต่างๆ ที่เป็นองค์ความรู้ ซึ่งเกิดจากการหล่อหลอมประสบการณ์มาเข้าสู่กระบวนการเรียนรู้ เพื่อการรับรู้ของผู้ใฝ่รู้

ซึ่งในแต่ละวิชาการ กว่าจะเข้ามาสู่ระบบแห่งการเรียนรู้ ต้องผ่านวิถีทางแห่งการทดสอบ การพิสูจน์ การประเมินผลในเชิงคุณภาพ จนเกิดความมั่นใจได้ว่า เป็นองค์ความรู้ที่ให้คุณค่าแก่ผู้ศึกษาอย่างแท้จริง

ไม่ว่าทางโลกหรือทางธรรม ต่างให้การยอมรับยกย่องนับถือบุคคลที่มีความรู้ และพยายามสนับสนุนส่งเสริมให้มีการศึกษาหาความรู้อย่างแพร่หลาย แม้จะต้องสิ้นเปลืองงบประมาณค่าใช้จ่ายสักเพียงใด พร้อมยอมทุ่มเทจนสุดกำลัง เพราะความเข้าใจที่ว่า ผู้รู้ดีเป็นผู้เจริญ

พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ.9)
เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชรวรวิหาร
ธรรมะวันหยุด/ข่าวสดออนไลน์ (10 พ.ค.2557)