โรคย้ำคิดย้ำทำ

โดย ผศ.นพ.สุทธิพร เจณณวาสิน จิตแพทย์
นิษฐ์ภัสสร ห่อเนาวรัตน์ เรียบเรียง

อาการย้ำคิดย้ำทำ เป็นโรคชนิดหนึ่ง ที่สร้างความทุกข์ให้ผู้ป่วยไม่น้อย ซึ่งบางครั้ง เราก็แยกไม่ออกว่าแบบไหนคืออาการของโรคย้ำคิดย้ำทำหรือเป็นแค่ความวิตกกังวลธรรมดา

โรคย้ำคิดย้ำทำ เป็นอาการคิดหรือทำอะไรซ้ำๆ ทั้งที่ไม่อยาก แต่ถ้ามาทำจะเกิดความกลัวหรือวิตกกังวลอย่างมาก

อาการย้ำคิดย้ำทำนั้น บางครั้ง อาจเกิดขึ้นได้ในคนปกติ เช่น เพิ่งปิดไฟไป แต่อยู่ๆ กลับมีความคิดว่า เมื่อครู่นี้ปิดไฟเรียบร้อยหรือยัง หรือคิดว่าสวิตช์อาจค้างปิดครึ่งๆ กลางๆ จนต้องมากดสวิตช์ซ้ำอีก 1 หรือ 2 ครั้ง เพื่อลดความกังวล เป็นต้น อาการที่เกิดขึ้นถือเป็นอาการย้ำคิดย้ำทำ ซึ่งอาจเกิดขึ้นกับคนทั่วไป นานๆ ครั้งได้ ไม่ถือว่า ป่วยเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ




อย่างไรก็ตาม คนทั่วไปที่เรียกว่าป่วยเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำได้นั้น อาการที่เกิดขึ้นจะต้องสร้างปัญหาอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้ คือ

- อาการทำให้เสียเวลามากจนรบกวนชีวิตประจำวัน
- อาการเป็นมากและหยุดไม่ได้ ทำให้รู้สึกทุกข์ทรมานอย่างมาก เพราะมัวแต่ย้ำคิดย้ำทำ
หรือคอยแต่จะหลีกเลี่ยงสิ่งที่มากระตุ้นให้เกิดอาการย้ำคิดย้ำทำนั้น ส่งผลให้ต้องหาทางออกซึ่งก่อให้เกิดปัญหาตามมา เช่น ต้องดื่มของมึนเมาเพื่อลดความเครียด โกรธและทำร้ายตัวเอง หรือแม้แต่พยายามฆ่าตัวตาย เป็นต้น

สาเหตุหลักของอาการในผู้ที่ป่วยเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ มักเกิดจากความผิดปกติของสารเคมีในสมอง อาการที่เป็นมักกลัวใน 2 เรื่องใหญ่ ๆ คือ กลัวว่าจะเกิดเหตุร้ายขึ้นกับตัวเอง และกลัวว่า ตัวเองจะได้รับเชื้อโรค จนทำให้เกิดเจ็บป่วย โดยรู้ตัวว่าสิ่งที่ตนกลัวนั้นไร้สาระ แต่หยุดการย้ำคิดและอดที่จะกลัวไม่ได้และไม่กล้าฝืนที่จะไม่ย้ำทำ

สำหรับการรักษาผู้ป่วยโรคย้ำคิดย้ำทำนั้น ปัจจุบันมี 2 วิธี คือ พฤติกรรมบำบัดและการใช้ยา ทั้งนี้ การรักษาด้วยพฤติกรรมบำบัด ทำได้โดยอาศัยหลักการให้ผู้ป่วยเข้าหาและเผชิญหน้ากับสิ่งที่กลัวเป็นเวลานานๆ (exposure) เมื่อเวลาผ่านไปความกลัวที่เกิดขึ้นจะค่อยๆลดลงเพราะเกิดความชินชา การรักษาด้วยวิธีนี้จะเกิดผลดีก็ต่อเมื่อผู้ป่วยให้ความร่วมมือ อาการต่างๆ จะหายได้ค่อนข้างถาวรแต่จะช้ากว่ารักษาด้วยยา ส่วนยาจะเป็นกลุ่มยาแก้โรคซึมเศร้าชนิดออกฤทธิ์กับสารสื่อนำประสาทในสมอง มักใช้เวลา 2-3 เดือน จึงดีขึ้นหรือหาย หลังจากนั้น ควรรับประทานต่ออีกประมาณ 1-2 ปีเพื่อป้องกันการกลับเป็นซ้ำ ข้อดีคือสะดวกสบายกว่าการใช้พฤติกรรมบำบัด โดยทั่วไปอาจรักษาด้วยยาไปก่อน เมื่ออาการทุเลาลงจึงค่อยใช้พฤติกรรมบำบัดร่วมด้วย

โรคย้ำคิดย้ำทำ เป็นโรคที่รักษาให้หายขาดได้ เพียงแต่ต้องใช้เวลา รวมทั้งผู้ป่วยและคนใกล้ชิดต้องให้ความร่วมมือกับแพทย์อย่างเต็มที่ เพื่อให้การใช้ชีวิตประจำวันกลับมามีความสุขอีกครั้งหนึ่งค่ะ
---------------------------------------------
ศิริราชจัดคอนเสิร์ตแจ๊สการกุศล

คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล จัดคอนเสิร์ตแจ๊สการกุศลระดับโลก “Duke Ellington Charity Concert” เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญ และสมทบทุนจัดหาอุปกรณ์การแพทย์ของสถาบันการแพทย์สยามินทราธิราช โดยจัดแสดง 2 รอบ • 12 ธ.ค.53 วง Duke Ellington ที่หอประชุมราชแพทยาลัย รพ.ศิริราช ติดต่อสอบถามและสำรองที่นั่ง 0 2419 9168-9 •19 ธ.ค. 53 คอนเสิร์ตศิลปินเพลงแจ๊สคลื่นลูกใหม่ Patrizio Buanne ณ โรงแรม Chatrium Suites บัตรราคา 3,500 / 2,500 / 1,500 บาท ติดต่อ ไทยทิคเก็ต เมเจอร์ ทุกสาขา
---------------------------------------