แล้วก็คิด “ธรรมะ” อยู่อย่างนั้น

แล้วก็คิด “ธรรมะ” อยู่อย่างนั้น

บางทีเราก็ปฏิบัติกันมาเป็นปีๆ หลายๆ ปีก็ตาม เราก็ครุ่นคิดอยู่อย่างนั้น
คิดๆๆ คิดอดีต คิดอนาคต แม้แต่ “ธรรมะ” ก็มีแต่คิด
องค์นี้สอนอย่างไร หนังสือธรรมะสอนอย่างไร แล้วก็คิด
ก็คิด “ธรรมะ” อยู่อย่างนั้น
ธรรมะในหนังสือบ้าง ธรรมะที่ได้ยินได้ฟังบ้าง
ของเก่าๆ เอามาคิด คิด คิด

การพิจารณาธรรมะ ก็ไม่ใช่อย่างนั้น
เราต้องพยายามทำจิตทำใจให้สงบ
ถ้าสามารถกำหนดรู้ปัจจุบันได้ ก็สงบ ไม่ต้องคิดอะไร
ถ้าเรากำหนดดูปัจจุบัน แล้วเราก็จะรู้จัก
เช่นมีใครนินทาเรา ว่าเรา ด่าเรา ดูหมิ่น ดูถูกเรา
ไม่ให้เกียรติเรา หรือทำอะไรๆ ที่ไม่ถูกใจเรา
ถ้าเรากำหนดรู้เท่าทัน เรียกว่า มีสติ มีปัญญา จิตก็สงบได้

จิตที่จะออกไปเป็นปฏิกิริยาก็มีอยู่ อยู่ที่เราเคยอย่างไร
เมื่อมีคนนินทา เราเคยรู้สึกอย่างไร คิดอย่างไร จิตมันก็ปรุงไป
บางคนอาจจะคิดอาฆาตพยาบาท คิดปองร้าย คิดจะทำลายเขา
คิดอยากจะฆ่าเขา บางคนอาจจะคิดน้อยใจ บางทีก็คิดทำลายตัวเอง
พอน้อยใจก็คิดจะฆ่าตัวตายก็มี บางทีก็คิดจะหนีก็มี
เมื่อเราถูกนินทาปกติเราเคยคิดอย่างไร
ปัจจุบันก็จะมีความรู้สึกไปในทางนั้น

ทีนี้เมื่อเรารู้ว่าปัจจุบันเป็นเหตุ อนาคตเป็นผล
เราก็ต้องทำเหตุให้ดี ทำให้ถูก

เมื่อถูกนินทา ถูกว่า เราเกิดความรู้สึกอย่างไร
ให้เราตามรู้ ยกเอาศีล สมาธิ ปัญญา ขึ้นมา
ตั้งสติ ตั้งศีลขึ้นมา ไม่ให้เกิดยินดี ยินร้าย
ศีล คือไม่ยินดี ไม่ยินร้าย

ขณะที่ถูกนินทาก็ไม่ให้เกิดยินร้าย
บางทีก็เกิดตัณหา อยากจะปองร้ายเขา อันเป็นบาปมีโทษ
ถ้าใจเป็นศีล ก็ตั้งเจตนาระงับอันนี้
ต้องมีหิริโอตตัปปะ..... ไม่ยินดี ยินร้าย

เขานินทา เขาพูดอะไร เขาทำอะไรให้เราไม่ถูกใจ
ก็ดูว่า เรารู้สึกอายไหม กลัวไหม
ถ้ารู้สึกละอาย กลัว มีหิริ โอตตัปปะ
สติปัญญาก็จะรีบดับรีบระงับความไม่พอใจเสีย
จิตก็ทำงาน เพื่อระงับอารมณ์ยินร้ายที่จะเกิดขึ้น
อันนี้แสดงว่าใจเป็นศีลแล้ว มีหิริ โอตตัปปะแล้ว

แต่ถ้าจิตคิดเป็นวิภวตัณหา คิดปรุงแต่งไปด้วยตัณหา
พูดง่ายๆ ก็คือ เกิดอารมณ์ยินร้าย
เช่นนี้แสดงว่า ใจไม่เป็นศีล ไม่มีหิริ โอตตัปปะ
ปกติใจเรามักจะคิดว่า “เขาไม่มีหิริ โอตตัปปะ”
ถ้าคิดอย่างนี้จิตมันก็ปรุงไป คิดไปสารพัดอย่าง
ของเก่าๆ ข้อมูลที่มีอยู่ รวบรวมเอามาหมด
แล้วก็ปรุงไปแต่งไป ยิ่งคิดก็ยิ่งเกิดอาฆาตพยาบาท
หรือบางทีก็อาฆาตพยาบาทตัวเอง คิดน้อยใจ เสียใจ

.....แล้วแต่ใจนะ.....