ทำนองแต่ง - ใช้กลอนแปด บทร้องตอนหนึ่งๆมี กลอน ๒ คำ ๔ คำ และ ๖ คำเป็นอย่างมาก
เรื่องย่อ - เนื้อเรื่องแบ่งได้ 3 ตอน คือ
ตอนต้น กล่าวถึงท้าวพรหมทัตแห่งกรุงพาราณสี มีมเหสีรูปงามชื่อ กากี ท้าวพรหมทัตโปรดทรงสกายิ่งนัก และทรงมีความสามารถเป็นเลิศ ต่อมาพระยาครุฑ ชื่อ เวนไตย แปลงกายเป็นชายหนุ่มมาเล่นสกากับท้าวพรหมทัตเนืองๆ พอเล่นสกาเสร็จแล้ว พระยาครุฑอุ้งนางกากีไปสมสู่ที่มิวานฉิมพลี คนธรรมพ์ผู้บรรเลงดนตรีถวาย สงสัยชายหนุ่มนักสกา จึงแปลงเป็นไรติดขนพระยาครุฑขึ้นไปบนวิมานฉิมพลี ได้เล้าโลมนางจนได้เป็นภรรยา แล้วแทรกขนพระยาครุฑมาลงทูลความแก่ท้าวพรหมทัต
ตอนที่สอง กล่าวถึงคนธรรพ์แสร้งดีดพิณและขับร้องยั่วพระยาครุฑ เป็นทำนองว่า ตนได้เชยชมนางกากีเหมือนกัน พระยาครุฑทราบเรื่องก็กลับไปต่อว่านางกากี แล้วนำมาคืนท้าวพรหมทัต ท้าวพรหมทัตรังเกียจจึงจับนางลอยแพไป
ตอนสุดท้าย กล่าวถึงการเผชิญเคราะห์กรรมต่อไปของนางกากี ตกเป็นภรรยาพ่อค้ากลางทะเล แล้วเปลี่ยนไปเป็นของโจร ต่อจากนั้นไปเป็นชายาของท้าวทศวงศ์ ผู้ชราภาพ แห่งเมืองอภัยสาลี ฝ่ายเมืองพาราณสีเมื่อสิ้นท้าวพรหมทัต คนธรรพ์ได้ราชสมบัติ แล้วไปชิงนางกากีมาตั้งเป็นมเหสี
ข้อคิดเห็น - ข้อความในตอนที่ ๑ และตอนที่ ๒ เป็นของผู้อื่น ไม่ใช่ฝีปากของเจ้าพระยาพระคลัง (หน) แต่สำหรับตอนที่ ๑ นายเปลื้อง ณ นคร สันนิษฐานว่า น่าจะเป็นของท่านเจ้าพระยาฯ ด้วย ส่วนตอนที่ ๒ ซึ่งเป็นนิพนธ์ของท่านแน่นอนนั้นมีรสไพเราะจับใจ ผู้นิยมขับร้องและอ่านฟังกันมาก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น