สัตว์ที่มีขันธ์ 5 ขันธ์ ได้แก่
1.หมู่สัตว์ทุกประเภทที่เกิดในกามภพ ได้
แก่ภพอันเป็นที่เกิดและอาศัยอยู่
ของหมู่สัตว์ผู้ยังมีใจยึดติดเพลิดเพลินอยู่
กับกามคุณ 5 ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส
สัมผัส หมู่สัตว์ที่เกิดอยู่ในกามภพมีทั้ง
สุคติภูมิ ( คือโลกมนุษย์ 1 และสวรรค์ 6)
และทุคติภูมิ (คือ อบายภูมิ 4 ได้แก่ นรก
เปรต ยักษ์ สัตว์เดรัจฉาน)
2.รูปพรหมที่อาศัยอยู่ในรูปภพทั้งหมด
ยกเว้น รูปพรหมชั้นอสัญญีสัตว์
รูปภพคือภพอันเป็นที่เกิดและ
ที่อาศัยของรูปพรหมทั้ง 4 ภูมิ ซึ่ง
แบ่งตามระดับจิตที่เข้าถึงฌาน 4
ระดับคือ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน
และ จตุตถฌาน (แต่ละภูมิแบ่งเป็น
ภูมิย่อยภูมิละ 4 ชั้น รวมเป็นรูปพรหม 16
ชั้น)
สัตว์ที่มีขันธ์ 1 ขันธ์ ได้แก่
รูปพรหมชั้นอสัญญีสัตว์
ที่มีแต่รูปขันธ์เพียงขันธ์เดียว
อสัญญีสัตว์แปลตามศัพท์ว่า สัตว์ที่ไม่
มีสัญญา โดยความหมายคือ มีแต่รูปขันธ์
ไม่มีนามขันธ์ (นามขันธ์ดับชั่วคราว
แต่เมื่อหมดอายุขัยของการเป็น
อสัญญีสัตว์แล้วไปเกิดในภพภูมิอื่น
นามขันธ์ก็จะทำงานสืบเนื่องต่อไปใน
วัฏสงสาร) แต่ถึงกระนั้นก็จัดเป็น
สิ่งมีชีวิต เป็น
พรหมประเภทที่เรียกตามภาษาชาวบ้านว่า
พรหมลูกฟัก ดำรงอยู่เหมือนฟักหรือ
น้ำเต้า ไม่มีความรู้สึกนึกคิด ไม่มีความ
เคลื่อนไหวใดๆทั้งสิ้น
อสัญญีสัตว์ คือบุคคลที่ได้จตุตถฌาน
แต่เกิดความรู้สึกเบื่อหน่ายในนามขันธ์
เพราะพิจารณาว่ารูปขันธ์แม้จะไม่
เที่ยงแต่ก็สามารถดำรงอยู่ได้เป็น
เวลานานกว่านามขันธ์ซึ่งดำรงอยู่ได้
เพียงขณะจิตเดียวก็เปลี่ยนแปลงไป ถือ
เป็นสิ่งไม่เที่ยงอย่างยิ่ง จึงกลับยินดีพอใจ
ในรูปขันธ์ ด้วยเหตุที่กระทำไว้ในใจและ
ยึดถืออยู่อย่างนี้ เมื่อตายหรือดับจิตลงใน
ขณะที่จิตอยู่ในจตุตถฌาน จึงเกิดมาเป็น
อสัญญีสัตว์
สัตว์ที่มีขันธ์ 4 ขันธ์ ได้
แก่อรูปพรหมที่อาศัยอยู่ในอรูปภพทั้ง
หมด เป็นพรหมที่ไม่มีรูปขันธ์
มีแต่นามขันธ์ 4 ขันธ์
อรูปพรหม คือบุคคลที่ได้อรูปฌาน
แต่เกิดความรู้สึกเบื่อหน่ายในรูปขันธ์
เพราะพิจารณาว่ารูปขันธ์
คืออายตนภายนอก อันประกอบด้วย ตา
หู จมูก ลิ้น กาย เป็นสื่อในการรับรู้ของ
รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส อันเป็นเหตุให้
เกิดทุกข์ จึงรังเกียจรูปขันธ์ ด้วย
เหตุที่กระทำไว้ในใจและยึดถืออยู่อย่างนี้
เมื่อตายหรือดับจิตลงในขณะจิตที่อยู่ใน
อรูปฌาน จึงไปเกิดในอรูปภพ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น