ทำนองแต่ง - ใช้กลอนบทละคร
เรื่องย่อ
ไชยเชษฐ์ - พระไชยเชษฐ์ เจ้าเมืองเหมันต์เป็นกษัตริย์โง่เขลาและมีเจ้าจอมมาก เจ้าจอมทั้งเจ็ดริษยานางสุวิญชามเหสีเอก แสร้งทำอุบายว่า นางคลอดบุตรเป็นท่อนไม้ พระไชยเชษฐ์หลงเชื่อขับไล่มเหสีเอก ซึ่งมีความซื่อสัตย์ไปจากเมือง นางแมวซึ่งเป็นแมวจริงๆ ภักดีต่อนายติดตามไปอยู่ด้วย เยาะเย้ยพระไชยเชษฐ์ที่ซุ้มประตู ต่อมาพระไชยเชษฐ์สำนึกผิด ตามไปขอคืนดีกับนางสุวิญชา
มณีพิไชย - ท้าววรกรรณ ให้นางเกษณีธิดาเลือกคู่ นางเกษณีไม่พอใจใคร ท้าววรกรรณโกรธมาก พระอินทร์แปลงเป็นยาจกเข้าไปในที่ประชุม นางเกษณีเสี่ยงพวงมาลัยให้ พระอินทร์ได้นางไปบนสวรรค์ มีธิดากับนางองค์หนึ่ง ชื่อ นางยอพระกลิ่น มีกลิ่นกายหอมมาก พระอินทร์นำนางไปไว้ในกระบอกไม้ไผ่ พระมณีพิไชยประพาสป่าได้นางเป็นชายา แต่ไม่กล้าเปิดเผย เกรงพระบิดาจะไม่โปรด พระบิดาเห็นใจ แต่นางจันทร์พระมารดาไม่พอใจ คิดกำจัดเสีย แต่นางไม่เป็นอันตราย ผลกรรมตามทัน นางจันทร์ถูกงูกัด นางยอพระกลิ่นปลอมเป็นพราหมณ์อาสาแก้ ทำอุบายให้นางจันทร์เผยความชั่วของตน แล้วขอพระมณีพิไชยเป็นค่ารักษา นางทดลองใจพระมณีพิไชยหลายประการ เห็นว่าซื่อสัตย์ต่อนางจริง นางยอพระกลิ่นจึงยอมคืนดีด้วย พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๒ จับตอนตั้งแต่นางจันทร์ถูกงูกัด ถึงพระมณีพิไชยออกไปอยู่กับพราหมณ์
ไกรทอง - ไกรทอง รับอาสาเศรษฐีเมืองพิจิตร ลงไปปราบพระยาชาละวัน จระเข้เจ้าซึ่งคาบนางตะเภาแก้ว ตะเภาทอง ลูกสาวเศรษฐีไป ไกรทองปราบจระเข่ได้สำเร็จ ได้ลูกสาวเศรษฐีทั้งสองเป็นภรรยา ต่อมาลงไปทำชู้กับนางวิมาลา ภรรยาของชาละวันแล้วพามาไว้บ้าน ภรรยาทั้งสองหึงหวง บทละครเรื่องนี้เป็นเรื่องเดียวของรัชกาลที่ ๒ ที่เกี่ยวกับสามัญชน
สังข์ทอง - ท้าวยศวิมล มีมเหสีเอกชื่อนางจันทร์เทวี นางจันทา มเหสีรองยุแหย่ให้ไล่ออกไปจากเมือง เนื่องจากมีลูกเป็นหอยสังข์ พระสังข์ถูกนำไปประหารแต่รอดตายได้ นางพันธุรัตนางยักษ์นำไปเลี้ยงไว้ ได้นางรจนาธิดาท้าวสามลเป็นชายา ถูกขับไล่จากเมือง พระอินทร์มาช่วยโดยให้วิสสุกรรมมาท้าท้าวสามลรบ พระสังข์ถอดเงาะรบชนะทัพเทวดา ท้าวสามลจึงจัดการอภิเษกให้ครองเมืองสามล
คาวี - ดำเนินเรื่องคล้ายเสือโคคำฉันท์ จับตอนตั้งแต่ท้าวสันนุราชหลงใหล ผมหอมของจันทร์สุดา ใช้ให้นางทัศประสาทไปลวงฆ่าพระคาวี แล้วนำนางจันทร์สุดามาถวาย พระหลวิไชยไปแก้พระเควีฟื้นได้ แล้วลวงฆ่าท้าวสันนุราช พระคาวีได้อภิเษกกับนางจันทร์สุดา
ข้อคิดเห็น - บทพระราชนิพนธ์ละครนอกทั้ง ๕ เรื่อง ใช้สำนวนภาษาซึ่งคนทั่วไปเข้าใจ ทรงผูกบทได้เหมาะสมกับบทละครนอก คือ รวดเร็ว ทันใจ แทรกบทตลกขบขันเพื่อความสนุกสนาน แสดงอุปนิสัยใจคอของคนไว้ทุกแง่ทุกมุมและแฝงคติธรรมไว้ด้วย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น