สัมภเวสี...โดย รศ.ดร.สนอง วรอุไร...

หนังสือ "ยิ่งกว่าสุข เมื่อจิตเป็นอิสระ" เป็นหนังสืออีกเล่มหนึ่งที่
ดร.สนอง วรอุไร นักบรรยายธรรม
เขียนขึ้นมาเพื่อเตือนสติไม่ให้มนุษย์ประมาทกับชีวิต
เกี่ยวกับการเวียนว่ายตายเกิด
โดยเนื้อหาของหนังสือจะให้คำตอบของการแสวงหาหลุดพ้นเป็นอิสระทั้งกายและใจ
ถือเป็นหนังสือที่เน้นทบทวนรายละเอียดของชีวิต
ค้นหาเป้าหมายแล้วลงมือปฏิบัติเพื่อมุ่งไปสู่ชีวิตที่มีสุข
และเป็นอิสระอย่างแท้จริง พบคุณค่าของความเป็นมนุษย์
เพื่อร่วมเวียนว่ายตายเกิด กฎแห่งกรรม บุญและบาป การเตรียมพร้อมก่อนตาย
เรื่องเล่าของผู้ตายแล้วฟื้น ขั้นตอนการพัฒนาจิตสู่ความเป็นอิสระ
คือการภาวนาเบื้องหลังการบรรลุธรรม อุปสรรคที่ขวางกั้น

ดร.สนอง อธิบายให้ฟังว่า
ในสังสารวัฏตั้งแต่ภพภูมิของมนุษย์ขึ้นไปเรียกว่า สุคติภูมิ
เป็นภพแห่งความสุขอันละเอียดประณีตกว่าความสุขในโลกมนุษย์
ส่วนที่ต่ำกว่ามนุษย์ลงไปนั้น เรียกว่า อบายภูมิ
เป็นที่ที่มีแต่ความทุกข์เป็นใหญ่ หาความสุขได้ยากยิ่ง
อบายภูมิเป็นที่อยู่ของสัตว์นรก
คือสัตว์ที่กำลังเสวยผลของความประพฤติชั่ว เปรต และอสุรกาย คือ
ผู้ที่สั่งสมความโลภไว้มาก สัตว์ประเภทนี้จึงมีความอยาก
หิวโหยอยู่ตลอดเวลา ส่วนสัตว์เดรัจฉาน
ในทางธรรมสัตว์เดรัจฉานกับมนุษย์บางจำพวกนั้นไม่แตกต่างกันมากนัก
คือมีรูปนามหยาบเหมือนกัน
เพียงแต่ก่อนไปเกิดสัตว์เดรัจฉานสั่งสมกรรมไม่ดีไว้มาก
กรรมไม่ดีที่เป็นต้นเหตุนำไปเกิดสัตว์เดรัจฉาน คือ
การสั่งสมความหลงด้วยการคิด พูด ทำอย่างขาดสติ
ขณะที่ สุคติภูมิ นอกจากจะเป็นที่อาศัยของมนุษย์ ยังเป็นที่อยู่ของเทวดา
และพรหมด้วย เทวดาเป็นสัตว์ที่อยู่ในมิติที่มีรูปนามละเอียด
เทวดาและนางฟ้านั้น หากเปรียบเทียบในด้านความสวยงามกับมนุษย์แล้ว
ต่อให้มนุษย์สวยหล่อแค่ไหน เป็นนางงามหรือได้ตำแหน่งจากเวทีใด
ก็ยังงามสู้เทวดานางฟ้าไม่ได้ เหตุที่ทำให้เป็นเทวดานางฟ้าก็คือ
การทำความดี มีศีล มีการให้ทาน และมีความละอายชั่ว และเกรงกลัวต่อบาป

ด้วยเหตุนี้ บนสวรรค์จึงมีนางฟ้าจำนวนมากกว่าเทวดา
เพราะขณะเป็นมนุษย์ผู้ชายน้อยคนจะสนใจในบุญกุศล
ผู้ชายจึงได้ขึ้นไปเกิดบนสวรรค์น้อยต่างจากผู้หญิง
ทั้งนี้ ดร.สนอง ยังอธิบายถึงความตายด้วยว่า การตายนั้นมีอยู่ ๒ ประเภท
ประเภทแรกคือ ตายแบบปกติ เมื่อถึงอายุขัย จิตหลุด
หรือจุติออกจากร่างหนึ่งแล้วไปปฏิสนธิในร่างใหม่ทันที
ส่วนอีกประเภท แม้ว่าฟังดูอาจจะไม่ตรงตามความรู้ทางอภิธรรม หรือปริยัติ
แต่ก็มีอยู่จริง และปฏิเสธไม่ได้คือ การตายแบบยังถึงไม่อายุขัย
ยังไม่ถึงเวลาที่ควรจะทิ้งร่าง
แต่จำเป็นต้องทิ้งร่างไปก่อนด้วยมีกรรมมาตัดรอน เช่น เกิดอุบัติเหตุ
ทำให้ร่างเดิมใช้การไม่ได้
จิตจึงปฏิเสธร่างเดิมออกไปอยู่ในรูปร่างกายที่เป็นทิพย์
ซึ่งกายทิพย์ตัวนี้อยู่ในรูปลักษณะเดิม มีหน้าตาเหมือนเดิมไม่เปลี่ยนแปลง

"สมมติว่า จิตหลุดจากร่างขณะใส่เสื้อลาย
กายทิพย์ก็จะอยู่ในรูปลักษณะของเสื้อลายตัวเดิม
สัตว์ในสังสารวัฏรูปแบบนี้ เรียกว่า สัตว์รอเกิดหรือสัมภเวสี
สัมภเวสีมีให้พบเห็นอยู่ทั่วไปตามข้างถนนและโรงพยาบาล
มีทั้งในรูปกายทิพย์ของมนุษย์และสัตว์
ผู้ที่เคยมีประสบการณ์เห็นคนป่วยมายืนปลายเตียงเวลาไปนอนโรงพยาบาล
ก็ให้รู้ไว้เลยว่านั่นแหละคือสัมภเวสีหรือสัตว์รอเกิด ซึ่งเขาก็คือ
เพื่อนร่วมสังสารวัฏประเภทหนึ่งของเรา" ดร.สนอง กล่าว
พร้อมกันนี้ ดร.สนอง ยังให้เหตุผลที่ไม่แขวนพระเครื่องด้วยว่า
ตั้งแต่ศึกษาธรรมะมาตั้งแต่อายุสามสิบกว่า จนมาถึงวันนี้อายุ ๖๙ ปีแล้ว
พบว่าที่พึ่งดีที่สุดคือ ศีล สติ เท่านั้นที่จะป้องกันอันตรายได้
อีกทั้งยังเชื่อในเรื่อง กฎแห่งกรรม เรื่องราวของกรรมที่ให้ผลรวดเร็ว
โดยไม่ต้องรอพิสูจน์ถึงชาติหน้านั้นมีให้เห็นอีกมาก
เช่น ครอบครัวหนึ่ง เลี้ยงไก่ไว้ใต้ถุนบ้าน
แต่ด้วยเหตุที่บ้านนั้นยกพื้นขึ้นไม่สูงมาก
ไก่ที่เลี้ยงจึงกระโดดขึ้นไปถ่ายมูลไว้เรี่ยราดเป็นประจำ
อยู่มาวันหนึ่ง แม่บ้านเห็นไก่และมูลไก่อยู่เต็มบ้านแล้ว
เกิดบันดาลโทสะอย่างรุนแรง
เมื่อไล่จับไก่ได้ตัวหนึ่งจึงใช้มีดหั่นหมูฟันลงที่ขาไก่ทั้งสองข้างจนเป็นไก่ขาด้วน
อยู่มาไม่นาน ผู้หญิงคนนั้นก็ตั้งท้อง เมื่อครบกำหนดคลอด
ปรากฏว่าได้ลูกชาย แต่พิการขาด้วนทั้งสองข้าง ตั้งแต่ใต้ข้อเข่าลงไป
ต่อจากนั้นอีกไม่นานผู้หญิงคนนั้นก็ตาย เหลือแต่ลูกชายพิการ
ที่ต้องมีชีวิตอยู่เพื่อใช้อกุศลวิบากแทนแม่จนทุกวันนี้

"กรรมทั้งดีและไม่ดี
เราทำต่อผู้ทรงศีลที่มีบารมีสูงนั้นจะกลับมาแรงและเร็ว
การทำผิดต่อผู้ทรงศีล จึงเป็นที่ให้ผลแรง อาจทำให้เราตกนรกได้
เหมือนพระเทวทัต ที่ปองร้ายพระพุทธเจ้า พระเจ้าสุปปพุทธะ
พระบิดาของพระนางยโสธราพิมพา และพระเทวทัต ที่ขวางการบิณฑบาตพระพุทธเจ้า
นางจิญจมาณวิกาที่กล่าวตู่ให้ร้ายว่า พระพุทธเจ้าทรงทำให้นางตั้งครรภ์
และนันทมาณพที่ข่มขืนพระอุบลวรรณาเถรี ภิกษุณีผู้เป็นพระอรหันต์
บุคคลเหล่านี้ล้วนแต่ถูกธรณีสูบลงนรกให้ดูเป็นตัวอย่างแล้ว" ดร.สนอง
กล่าวทิ้งท้าย

"สัมภเวสีมีให้พบเห็นอยู่ทั่วไปตามข้างถนนและโรงพยาบาล
มีทั้งในรูปกายทิพย์ของมนุษย์และสัตว์"

สัมภเวสี แปลว่า ผู้แสวงหาที่เกิดอยู่ คือผู้ยังเวียนว่ายตายเกิดอยู่
สัมภเวสี หมายถึง พระเสขะและปุถุชนที่แสวงหาที่เกิดต่อไป
เพราะยังไม่สิ้นภพสิ้นชาติ และสังโยชน์ และหมายถึง สัตว์ที่เกิดในครรภ์
เช่น มนุษย์ และสัตว์ที่เกิดในไข่ หรือนก เป็นต้น ขณะยังอยู่ในครรภ์
และในไข่ ยังไม่คลอด รวมทั้งยังไม่ออกจากเปลือกไข่
แม้พวกสังเสทชกำเนิดและโอปปาติกกำเนิด (ดูเรื่องโยนิ)
ที่เกิดในขณะจิตแรกหรือยังอยู่ในอิริยาบถแรกก็เรียกว่า สัมภเวสี สัมภเวสี
ในความหมายทั่วไป หมายถึง ผู้ที่ตายจากมนุษย์ไปแล้ว
แต่ยังไม่ได้เกิดในกำเนิดอื่น ยังคงล่องลอยวนเวียนหาที่เกิดอยู่