1. เจตนาในการทำบาป
2. คุณธรรมของผู้ถูกกระทำ
3. ผลของบาปที่ได้กระทำต่อผู้อื่น
ยกตัวอย่างจากการผิดศีล ดังนี้
การฆ่าสัตว์ (ปาณาติบาต) บาปมาก – บาปน้อย การฆ่าสัตว์ จะบาปมาก หรือ บาปน้อย นั้น ขึ้นอยู่กับการใช้ความพยายามในการฆ่า ถ้าใช้ความพยายามมากก็บาปมาก ใช้ความพยายามน้อยก็บาปน้อย ฆ่า สัตว์มีคุณมาก ก็บาปมาก เช่น ช้าง ม้า วัว ควาย ถ้าฆ่าสัตว์ที่มีคุณน้อยหรือไม่มีคุณ เช่น งู ตะขาบ แมงป่อง ก็บาปน้อย ฆ่าสัตว์ตัวใหญ่บาปมาก ฆ่าสัตว์ตัวเล็กก็บาปน้อย ถ้าฆ่าคนที่มีคุณธรรมมาก บาปมาก ถ้าเป็นคนที่มีคุณธรรมน้อย ก็บาปน้อยตามลำดับ
การลักทรัพย์ (อทินนาทาน)
การลักขโมยทรัพย์สิ่งของจะบาปมาก หรือ บาปน้อย (โทษมาก-โทษน้อย) ขึ้นอยู่กับราคาของทรัพย์และ เจ้าของทรัพย์ ถ้าเป็นของที่มีราคาแพง และเจ้าของเป็นผู้มีคุณธรรมมีศีลธรรม ก็ย่อมจะมีบาปมากโทษมาก ถ้าเป็นของที่มีราคาถูก และเจ้าของทรัพย์ไม่มีคุณธรรม หรือศีลธรรมก็ย่อมมีบาปน้อย โทษน้อย
การประพฤติผิดในกาม (กาเมสุมิจฉาจาร)
การจะมีบาปมาก หรือมีบาปน้อย ย่อมขึ้นอยู่กับ คุณธรรมและความสมัครใจ ของผู้ล่วงเกินและผู้ถูกล่วงเกินด้วย
การพูดเท็จ (มุสาวาท)
การพูดโกหก มีโทษมาก หรือมีโทษน้อย ก็ขึ้นอยู่กับบุคคลนั้นมีคุณมาก หรือคุณน้อยและทำลายประโยชน์เขามากก็บาปมาก ทำลายประโยชน์น้อยก็บาปน้อย ไม่ว่าจะจำเป็นที่ต้องพูดโกหก ขณะที่พูดโกหก ขณะนั้นศีลข้อ 4 ก็ขาดแล้ว ศีลของปุถุชน ไม่มั่นคง ศีลของบางคนมีที่สุด เพราะทรัพย์บ้าง เพราะญาติ เพราะลาภ เพราะ ยศ ฯลฯ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น