"ทำไมคนเราจึงหาว" / เอมอร คชเสนี

"ทำไมคนเราจึงหาว"

มี หลายทฤษฎีที่พยายามอธิบายว่าทำไมคนเราจึงหาว
แต่ส่วนใหญ่เชื่อกันว่า
การหาวเป็นปฏิกิริยาตอบสนองทางร่างกายที่สั่งการโดยสมอง
อาจเนื่องมาจากร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอในขณะนั้น
จึงเกิดอาการหาวขึ้นเพื่อปรับตัว

การหาว เป็นการหายใจลึกๆ
เพื่อนำออกซิเจนเข้าไปในร่างกายให้มากขึ้น
ร่างกายของเราจะต้องการออกซิเจนมากขึ้นเมื่อเรารู้สึกง่วงหรือเหนื่อย
สมองของเราจะสั่งให้หาวเพื่อที่จะได้สูดอากาศบริสุทธิ์ที่มีออกซิเจนเข้าไป
ได้อย่างเต็มที่

การหาวยังเป็นการเพิ่มระดับการตื่นตัว
โดยเฉพาะเวลาที่มีความเครียดหรือความกดดัน ซึ่งทำให้อธิบายได้ว่า
เหตุใดนักกีฬาที่กำลังจะลงแข่งขัน
หรือนักเรียนที่กำลังจะเข้าห้องสอบจึงหาว

หากไม่อยากหาวบ่อยๆ ควรหาเวลาพักผ่อนให้เพียงพอ
หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่เคร่งเครียด หลีกเลี่ยงจากมลพิษ
และอยู่ในที่ที่อากาศถ่ายเทสะดวก อาการหาวก็จะค่อยๆ ลดลง

แต่หากทำแล้วยังไม่ได้ผล ยังหาวอยู่บ่อยๆ ไม่ต่ำกว่าวันละ 30
ครั้ง แนะนำให้ไปพบแพทย์ตรวจร่างกาย เพราะการหาวบ่อยๆ
เป็นสัญญาณเตือนว่าอาจมีปัญหาเกี่ยวกับการนอนหรือระบบทางเดินหายใจ

"ทำไมเราจึงหาวตามกัน"

กิริยาอาการบางอย่างของคนเราสามารถเกิดขึ้นตามๆ กันได้ เช่น
เมื่อคนหนึ่งหัวเราะขึ้นมา คนอื่นก็อยากหัวเราะบ้าง อาการหาวก็เช่นกัน
เมื่อคนหนึ่งอ้าปากหาว น่าแปลกที่คนอื่นมักจะหาวตาม

สัตว์มีกระดูกสันหลังส่วนใหญ่ เช่น แมว สุนัข ก็หาวได้เช่นกัน
โดยเป็นการหาวตามสัญชาตญาณ
ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของปฏิกิริยาตอบสนองที่เกิดจากวิวัฒนาการที่ถ่ายทอดสืบกัน
มา แต่สำหรับคน ชิมแปนซี และลิงกัง
จะมีอาการหาวตามกันเมื่อเห็นหรือคิดว่าคนอื่นหรือสัตว์ตัวอื่นหาว

นักวิทยาศาสตร์หลายคนเคยสงสัยเช่นกันว่า
ทำไมการหาวจึงเป็นอาการที่ติดต่อถึงกันได้ ซึ่งจากการศึกษาชิ้นหนึ่งพบว่า
การหาวตามกันอาจมาจากความต้องการในการแสดงอารมณ์ร่วมกับผู้อื่น

ดร.อาสึชิ เซนจุ จากวิทยาลัยเบิร์กเบ็ก
ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของมหาวิทยาลัยลอนดอน และนักวิจัยจากญี่ปุ่น
ร่วมกันศึกษาอาการหาวตามกันในกลุ่มเด็กธรรมดาและเด็กออทิสติก
และพบว่าเด็กออทิสติกจะไม่หาวตามกัน

รายงานการศึกษาเรื่องนี้ตีพิมพ์ลงในวารสาร Biology Letters
ดร.เซนจุ กล่าวว่า นี่เป็นการศึกษาชิ้นแรกที่แสดงให้เห็นว่า
การหาวตามกันไม่เกิดกับเด็กออทิสติก หรืออีกนัยหนึ่งคือ
ความผิดปกติของพัฒนาการทางสมองอาจเป็นการสกัดกั้นอาการหาวตามคนอื่น

ทั้งนี้ ออทิสซึ่มเป็นความผิดปกติของพัฒนาการทางสมอง
ซึ่งทำให้เด็กไม่สามารถมีความผูกพันทางอารมณ์กับผู้อื่น

การศึกษาที่พบว่าเด็กออทิสติกหาวตามสัญชาตญาณ แต่ไม่หาวตามคนอื่น
จึงบ่งชี้ได้ว่าการหาวตามกันอาจมีสาเหตุมาจากความต้องการแสดงอารมณ์ร่วม

"ความเชื่อเกี่ยวกับการหาว"

ฝรั่งในสมัยโบราณเชื่อว่า การหาวทำให้วิญญาณออกจากร่าง
ดังนั้นเวลาหาวจึงต้องเอามือปิดปากไว้ เพื่อไม่ให้วิญญาณหนีไป

ที่มาของความเชื่อนี้ก็เนื่องมาจากในสมัยก่อนเด็กเกิดใหม่มักจะเสีย
ชีวิต เพราะวิทยาการทางการแพทย์ยังไม่เจริญก้าวหน้าเช่นปัจจุบัน
เมื่อสังเกตเห็นเด็กหาวทันทีที่เกิด จึงเข้าใจว่าการหาวทำให้เสียชีวิต
ซึ่งอันที่จริงสามารถอธิบายทางวิทยาศาสตร์ได้ว่าเป็นปฏิกิริยาธรรมชาติที่
เด็กจะสูดเอาออกซิเจนเข้าปอด

ในสมัยนั้นจึงมีคำแนะนำให้แม่นั่งเฝ้าลูกน้อยเป็นพิเศษในช่วงเดือน
แรกๆ หลังคลอด เพื่อคอยปิดปากลูกเวลาหาว เพราะเด็กยังปิดปากตัวเองไม่ได้
ความเชื่อดังกล่าวจึงกลายมาเป็นมารยาทในการหาวจนถึงปัจจุบัน

มารยาทอีกอย่างหนึ่งของการหาวที่อาจพบเห็นได้ ก็คือ
การหันหน้าไปทางอื่น หรือแม้แต่การกล่าวคำขอโทษออกมาหลังจากหาว

ที่มาของเรื่องนี้ก็คือ
เมื่อคนสมัยโบราณสังเกตเห็นว่าเมื่อคนหนึ่งหาว คนที่อยู่ใกล้ๆ
ก็มักจะหาวตามกัน ดังนั้นหากการหาวเป็นอันตรายต่อผู้หาว
อันตรายนี้ย่อมติดไปถึงผู้อื่นด้วย
เวลาหาวจึงหันหน้าหนีเพื่อไม่ให้คนอื่นเห็น
ส่วนการขอโทษก็เป็นเสมือนการแสดงความเป็นมิตรกับยมทูตที่จะมาพรากวิญญาณไป
นั่นเอง

ติดตามฟังรายการ "Happy & Healthy"
ทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 11.00-12.00 น.
ทางคลื่นของประชาชน FM 97.75 MHz
และ www.managerradio.com