ทำนองแต่ง - ใช้ร่ายสุภาพ บางตอนคล้ายกาพย์ยานี มีคาถาบาลีสั้นๆ แทรกอยู่หน้าบท ตอนท้ายเป็นโคลงสี่สุภาพ
เรื่องย่อ - เริ่มต้นนมัสการพระรัตนตรัย แล้วกล่าวถึง พระมาลัย พระเถระอรหันต์รูปหนึ่ง มีฤทธิ์มาก เคยไปโปรดสัตว์นรก และเทศน์สั่งสอนปวงชนให้หลีกเลี่ยงภัยนรก วันหนึ่ง พระมาลัย รับถวายดอกบัวจากชายยากเข็ญแล้วนำไปบูชาพระเจดีย์จุฬามณี ณ ดาวดึงสวรรค์ พระมาลัย ได้มีปุจฉาถามข้อสงสัยแก่พระอินทร์ถึงเรื่องการบำเพ็ญกุศล ต่อมา พระศรีอาริยเมตไตรย ได้มาสนทนาด้วย ไต่ถามสภาพความเป็นไปในโลกมนุษย์ พระศรีอาริย์ ได้เทศน์ให้ฟังว่า พระองค์จะเสด็จลงมาประกาศพระศาสนา เมื่อศาสนาของพระสมณโคดมสิ้นสุดเมื่อ ๕๐๐๐ ปีแล้ว ผู้ใดจะได้เกิดในศาสนาของพระองค์จะต้องทำบุญด้วยการฟังเทศน์มหาชาติคาถาพันให้จบ เป็นต้น เมื่อสิ้นศาสนาของพระสมณโคดมแล้วจะเกิดกลียุค อายุคนสิ้นเพียง ๕-๑๐ ปี และคนไม่ละอายต่อบาป เมื่อสิ้นยุคเข็ญแล้วจะเกิดความอุดมสมบูรณ์พูนสุขทั่วไป ระยะนี้ พระองค์จะลงมาตรัสให้ปวงชนตั้งอยู่ในคุณงามความดี พระมาลัย ได้นำเรื่องราวที่ พระศรีอาริย์ ทรงเทศน์ลงมาบอกเล่าแก่ชาวชมพูทวีปอีกต่อหนึ่ง
ฝ่ายชายเข็ญใจที่ถวายดอกบัว เมื่อสิ้นชีวิตได้ไปเกิดในสวรรค์ดาวดึงส์ ชื่อ อุบลเทวินทร์ ด้วยอำนาจบุญที่สร้างไว้จะมีดอกบัวรองรับทุกก้าวที่ย่างไป
ข้อคิดเห็น - พระมาลัยคำหลวง มีทำนองแต่งคล้ายกาพย์มหาชาติ คือ แทรกบทบาลีน้อยกว่านันโทปนันทสูตรคำหลวง ใช้ถ้อยคำสำนวนง่าย ราบเรียบชัดเจนกว่านันโทปนันทสูตรคำหลวง เรื่องพระมาลัยเป็นที่ติดใจแพร่หลายมาช้านาน เช่น นำไปสวดในงานแต่งงานและงานศพ วาดภาพไว้ตามวัดและหล่อรูปพระมาลัยไว้ก็มี ส่วนตอนที่เกี่ยวกับพระศรีอาริย์ ยิ่งฝังแน่นอยู่ในความเชื่อมั่นของพระพุทธศาสนิกชน เพราะคล้ายกับเป็นการปลอบใจให้คนเรามีความหวังในอนาคต เมื่อเนื้อเรื่องพระมาลัยดีเป็นที่นิยมกันแพร่หลายอยู่แล้ว ประกอบกับเชิงชั้นการบรรยายและใช้ถ้อยคำอันสูงส่งของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร หนังสือพระมาลัยคำหลวงจึงเป็นวรรณคดีขั้นมาตรฐานได้เรื่องหนึ่ง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น