Enlightenment ตื่นรูอยูกับความจริง
พระมหาประดิษฐ จิตฺตสํวโร
องคการเผยแผพระพุทธศาสนาวัดปทุมวนาราม กรุงเทพฯ
HEALTH TODAY CODE รหัสแหงการมีสุขภาพดี
ตัวที่ ๒ ที่จะไดมาถอดรหัสกันในวันนี้ คือตัว E เปนอะไรที่มีกุญแจอยู
หลายดอกมาก และกุญแจแตละดอกที่ไดมา ลวนแลวแตมีความเปนไปได
สูงในการไขรหัสไปสูการมีสุขภาพที่ดีทั้งกายและใจ แตจะมีกุญแจเพียง
ดอกเดียวเทานั้นที่เปน Master Key กุญแจดอกสําคัญที่จะนําไปสู
การเผยความจริงในสิ่งที่ซอนเรนอยู เรามารวมกันหากุญแจดอกที่วานั้น
กันเถอะ
E=Eating การกินอยู
ชีวิตที่มีสุขภาพดีเริ่มตนที่การกินอยูเปน การกินอยูเปนใน
ชีวิตประจําวัน เชนการกินอาหาร การใชสอยและบริโภคสิ่งตางๆ ตลอดถึง
เทคโนโลยี่ที่เกี่ยวของสัมพันธกับชีวิตประจําวันของเรา เราตองรูและเขาใจ
วาเรากิน เราใชเพื่ออะไร คุณคาแทและสาระมันอยูที่ตรงไหน กินอะไร กิน
ทําใม กินอยางอยางไร อยูเพื่ออะไร อยูทําใม แลอยูอยางไร เมื่อเราคิด
ถามและคิดตอบไดอยางนี้ไดก็จะเกิดการเรียนรูดวยตนเอง เขาใจใน
เปาหมายชีวิตไดดีขึ้น พอเรามีการกินอยูในชีวิตประจําวันเปน มันก็คิดเปน
และไมตกเปนทาสของความอยากกิน และอยากอยู ทําใหเกิดการอยูอยาง
อยาก กินดวยความอยาก จะรูวาเรากินเพื่ออยู ไมไดอยูเพื่อกิน ทุกวันนี้
หลายคนตองตายเพราะการกิน หรือบางคนนั้นก็กินจนตาย ที่คนเราตอง
ตายเพราะกินกันมาก ไมวาจะเปนคนรวยคนจนก็เพราะกินไมเลือก กินไม
เปน กินไมยั้ง พระพุทธเจาทานสอนใหพิจารณากอนกิน กอนใช เพราะการ
Page 2
กินนั้นทําใหโงก็ได ทําใหฉลาดก็ได ทําใหสุขภาพแข็งแรงก็ได และทําให
ตายก็ได ดังนั้นจะตองระมัดระวังเรื่องการกินใหมาก กินใหเปน จะทําให
เรามีการกินอยูอยางพอเพียง พอใจในสิ่งที่ตนมี ยินดีในสิ่งที่ตนได ไม
ตะเกียกตะกายดิ้นรนขวนขวายใลตามกระแสความทะยานอยากจนเกินไป
จนทําใหลืมสาระการกินอยูที่แทจริงของชีวิต
E= Environment สิ่งแวดลอม
สุขภาพคนเราจะดีหรือจะเสีย จะแข็งแรงหรือจะเสื่อม ชีวิต
คนเราจะมีความสุขหรือความทุกข จะเจริญรุงเรืองหรือตกต่ําย่ําแย
สิ่งแวดลอมและสังคมนับวามีอิทธิพลอยางยิ่งเลยทีเดียว หากอยูใน
สิ่งแวดลอมที่ดี ที่เหมาะที่ควร มีอากาศที่ดีสะอาดปลอดโปรง บรรยากาศ
ที่รมรื่น รมเย็น ผูคนในสังคมมีน้ําใจไมตรี มีมิตรภาพเอื้อาทรแบงปน มีรัก
มีเมตตาตอกัน คนที่อยูในสังคมสิ่งแวดลอมนั้นๆ ก็จะมีความสุข สุขทั้ง
กายสุขทั้งใจ สุขภาพก็จะดี แข็งแรง อายุยืน ปราศจากโรคภัยใขเจ็บ ตรง
ขามกับสิ่งแวดลอมที่แยๆ มีแตมลภาวะที่เปนพิษ รถติด น้ําเนา สกปรกรก
รุงรัง ผูคนไรมารยาท ขาดน้ําใจ ใชแตอารมณ กดขี่ขมเหง เอารัดเอา
เปรียบ ถามหนอยเถอะวา สิ่งแวดลอมอยางนี้มันจะนาอยูไหม? หากเรา
เลือกไดเราควรจะหาสิ่งแวดลอมที่ดี มีคุณตอชีวิตของเรา
คนจีนเขาบอกวาตองเลือกฮวงจุยที่ดีถึงจะเปนคุณตอชีวิตและ
กิจการที่ทํา คนไทยบอกตองรูจักเลือกดูทําเล ทําเลดีมีชัยไปกวาครึ่ง
พระพุทธเจาไดตรัสไวในมงคล ๓๘ ขอที่ ๔ วา "ปฏิรูปเทสวาโส เอตัมมัง
คะละมุตตะมัง การอยูในประเทศ (สิ่งแวดลอม) ที่สมควรเปนมงคลอยาง
ยิ่ง" แมแตสิ่งแวดลอมที่เรียกวาคน ก็ตองเลือดคบเลือกดูใหดีเชนกัน คบ
คนดีชีวิตเราก็ไปดี คบคนไมดีมีแตลงเหวลงนรก ดังนั้นพระพุทธเจาจึง
ทรงสอนย้ําอยูเสมอวา "คบคนเชนไรยอมเปนเชนนั้น" "คบคนพาล พาล
พาไปหาผิด คบบัญฑิต บัณฑิตพาไปหาผล" เราตองรูจักเลือกสิ่งแวดลอม
ที่ดี เลือกคบคนดีเปนกัลยาณมิตร พระพุทธองคเคยตรัสกับพระอานนทวา
Page 3
"การไดพบกัลยาณมิตร นับเปนทั้งหมดของการประพฤติพรหมจรรย" การ
มีบัณฑิตเปนสิ่งแวดลอม จะทําใหเราไดรับสิ่งที่ดีมากมาย ที่สําคัญจะทํา
เรารูจักผิดชอบชั่วดี อะไรคือบาป บุญ คุณ โทษ ประโยชนมิใชประโยชน
สิ่งแวดลอมที่ดีจะใหสิ่งดีๆ แกเราเอง
E=Emotion อารมณ
ทุกคนนอกจากมีอายตนะภายนอกคือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
แลวก็ยังมีอายตนะภายในคือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และอารมณ ทุก
ครั้งที่ตาเห็นรูป หูไดยินเสีง จมูกดมกลิ่น ลิ้นรับรส กายสัมผัสเย็นรอน
ออนแข็ง จะตองเกิดธรรมมารมณ หรือ อารมณขึ้น Emotion ที่
เรียกวาอารมณมาจากคําสองคําในภาษาอักฤษรวมกัน คือ Energy +
Motion หมายถึงการเคลื่นที่ของพลังงาน ที่เกิดจากการกระทบทาง
กาย ผานมาทางประสาทรับความรูสึกที่มือเทา แลวผานไปยังเซลล
ประสาทที่สวนหนาของไขสันหลังซึ่งมีหนาที่เคลื่อนไหวกลามเนื้อ แลว
สมองสวนขางในใกลกับสวนที่เปนกานสมองที่เรียกวา Amygdala ก็
จะรับความรูสึกตอบสนองแลวสงสัญญาณไปสูสมองที่สูงกวา เหลานี้เปน
เรื่องทางวิทยาศาสตร เราจะรูก็ไดไมรูก็ได แตที่เราตองรูใหได ไมรูไมได
คือ อารมณของเราที่เกิดขึ้นในแตละขณะวามีอาการอยางไร ชอบใจ ไม
ชอบใจ เฉยๆ มีอารมณสุข ทุกขหรือไมสุขไมทุกข อารมณเหลานี้เกิดขึ้น
ไดทุกขณะที่มีอะไรมากระทบจิต หากเราตามรูทันแลวควบคุมมันไดเราก็
จะไมตกเปนทาสของอารมณ แตหากเราไมรูเทาทันมัน ปลอยตัวปลอยใจ
ไปตามแรงขับเคลื่อนของมัน ยอมปรนเปรอ ตอบสนองตามที่มันเสนออยู
ทุกครั้ง มันก็จะเปนเจานายของเรา บังคับบัญชาใหเราทําตามที่มัน
ตองการอยูตลอด
อารมณที่เราควบคุมไมไดและไมรูเทาทันจะเปนดุจนายผูทารุณ
โหดราย แตตรงกันขาม หากควบคุมไดและรูเทาทันเขาจะเปนเยี่ยงสหาย
Page 4
ผูรูใจเปนดุจกัลญาณมิตร อารมณและความคิดเปนเครื่องปรุงแตงจิตให
สุขหรือทุกข ใหดีหรือราย ใหเปนนางฟาผูอารี หรือเปนนางยักษขมูขีที่นา
กลัวก็ได เมื่อมีอารมณเกิดขึ้นมา หนาที่เราตองมีสติรู รูวาใจของเราเปน
เชนไร สุขหรือทุกข ถามันทุกขก็ใหรูวาอารมณทําใหเกิดทุกข ตองเปลี่ยน
อารมณทันทีที่สติรับรู การเปลี่ยนอารมณที่งายๆ คือหยุดความคิดนั้น
หยุดดวยกลับมาที่ลมหายใจ กลับมาอยูกีบปจจุบัน กลับมาอยูกับพุทโธ
หากมันจะคิดเรื่องที่ไมดี ก็ใหหยุดแลวใหคิดแตเรื่องที่ดี หากคิดจะโกรธ
คนอื่น ก็ใหหยุดแลวเปลี่ยนมาคิดเมตตาแทน เปลี่ยนอารมณรายใหเปน
อารมณดี เปลี่ยนเรื่องรายๆ ใหกลายเปนเรื่องดีๆ เปลี่ยนวิกฤติเปนโอกาส
เปลี่ยนเคราะหใหเปนโชค แทนที่ ดวยความดี เชน
- การตําหนิติเตียน เปนแนะนํา
- โกรธ สมน้ําหนา เปนเมตตาสงสาร
- เหยียบย่ําซ้ําเติม เปนเห็นใจชวยเหลือ
- อิจฉาริษยา เปนชื่นชมยินดี
- ฉุนเฉียวเกรี้ยวกราด เปนมีสติเยือกเย็น
- ทะเลาะเบาะแวง เปนรูรัก สามัคคี
- จองจับผิด เปนจองจับถูก
- เอาชนะกันเอง เปนชนะรวมกัน
- มองโลกในแงราย เปนมองแตในแงดี
- กังวลสับสนวุนวาย เปนสุขสงบเบาสบาย
อยาปลอยใหอารมณขยมหัวใจอขงเรา เราตองเปนจาวของอารมณ
ใหได
อยาปลอยใหอารมณอยูเหนือเหตุผล จงทําเหตุผลใหอยูเหนืออารมณ
อยาปลอยใหจิตใจเปนทาสของอารมณ จงฝกใหใหอิสระจากอารมณใหได
Page 5
E = Enlightenment การตื่นรูอยูกับความจริง
ถามวา "เจาปลาตัวนอยที่แหวกวายในสายน้ํา จะรูบางไหมหนอวา
มันอยูในน้ํา และโลกนี้ยังมีทองฟาที่สดใส ไกลสุดสายตา ??? ถามวา
เจาหนอนตัวเล็กๆที่เกิดและตายในกองอาจม จะรูบางไหมหนอวามันอยู
ในสิ่งปฏิกูลเนาเหม็น และโลกนี้ยังมีดอกไม มีน้ําผึ้งที่หอมหวนหวานชื่นใจ
??? และถามตอไปอีกวา มนุษยผูประเสริฐ สิ่งมีชีวิตที่เรียกวาคน ที่เกิด
และตายอยูบนโลกใบนี้ จะรูบางไหมหนอวาโลกนี้คับแคบและอึดอัด
เพียงไร โลกนี้มันนาอยูจริงหรือไม และโลกที่แทเปนเชนไร ทําใมเราตองมี
รัก เกลียด ยิ้ม และรองใหดวย อยากไดความสุข ตองการหนีหางจาก
ความทุกข ???
"ถารูวาปวยตองกินยา ถารูวาเดินหลับตาใหลืมตาเสีย ถารูวา ถารู
วาหลงทาง ใหหาทางออก ถารูวาทุกข ก็ใหรีบออกจากทุกข" การตื่นรูอยู
กับความจริง ยอมรับในความจริง แลวเขาใจรูแจงในความจริงของสิ่ง
ตางๆ จะทําใหเราไมหลงใหล มัวเมา จมปลักอยูกับมายาสิ่งลวง อยูกับ
อารมณที่มันเพียงจรเขามาแลวก็ผานไป ทุกอยางที่เกิดขึ้นในโลกนี้เพียง
ผานมาแลวก็ผานไป ไมมีตัวตนที่แทจริง เปนไปตามเหตุปจจัยปรุงแตง
ใหเปนอยางนั้นเปนอยางนี้ ซึ่งเปนธรรมดาของโลก แตเราไมรูถึงเหตุ
ปจจัย ไมรูตนสายปลายเหตุ มุงแตสนองความปรารถนาของตน เมื่อไม
เปนไปตามนั้นก็เดือดรอน นอนทุกข ทรมาน รําคาญใจ เพราะไมรูเทาทัน
ในความจริง
ความเปนธรรมดาของโลก การมีสติปญญา ตามหลักของ
พระพุทธศาสนาจะทําใหตื่นรูอยูกับความจริงของชีวิต รูเทาทันสภาวะที่มา
กระทบตอชีวิตในทุกปจจุบันขณะ ทั้งทางกายและทางจิตใจเพื่อควบคุมให
จิตใจและรางกายดําเนินไปตามวิถีแหงปญญา คือตื่นรูอยูกับความจริง
พระพุทธเจาตรัสเสมอวา ความเสื่อมทรัพย ญาติ ยศ ลาภ เปนความเสื่อม
เพียงเล็กนอย แตการเสื่อมปญญานั้นเรื่องใหญ การไดทรัพย ยศ ลาภ ก็
Page 6
เปนเรื่องเล็กนอย แตการไดปญญาเปนเรื่องยิ่งใหญ ถามีปญญาตื่นรูอยูกับ
ความจริงแลวทําใหไดความสุขที่ประณีต ความสุขที่ดี ถาเราตองการมี
สุขภาพที่ดี มีความสุขที่ดี ก็ตองแสวงหาปญญา อยูกับปญญา มองทุก
อยางดวยปญญาที่ตื่นรูอยูกับความจริง จึงจะไดชื่อวาเปนผูสมบูรณทั้ง
สุขภาพกายและสุขภาพใจ
ไมมีประโยชนที่จะถามวา เราเกิดมาทําใม? โลกนี้นาอยูหรือไม?
โลกที่แทจริงเปนอยางไร? เพราะเราเลือกเกิดไมได เราเกิดมาแลว สิ่งที่
ตองตองทําคือใชชีวิตใหดีที่สุด ใหไดมาซึ่งสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษยควรจะไดรับ
คือ ปญญา ตื่นรูอยูกับความจริง และความเปนอยูที่มีอิสรภาพอยาง
แทจริง ... .. .
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น