ซากไม้

ซากไม้

มีคุณคุณยายอุบาสิกาท่านหนึ่ง เป็นโยมอุปัฏฐากภิกษุรูปหนึ่ง
เป็นเวลานานถึง 20 ปีแล้ว ทุกวันจะให้หญิงสาวผู้หนึ่งเป็นผู้นำ
ภัตตาหารไปถวาย

วันหนึ่งคุณยายสั่งหญิงสาวนั้นว่า ขณะเมื่อถวายภัตตาหารแล้ว
ให้กอดรัดภิกษุนั้นให้แน่น แล้วดูทีท่าว่าภิกษุนั้นจะเป็นอย่างไร?

หญิงสาวนั้นก็ปฏิบัติตาม เมื่อถวายเสร็จก็เข้าไปกอดรัดจริงๆ
พลางถามขึ้นว่า “เวลานี้ท่านอยากจะทำอะไรกับข้าพเจ้า?”

ภิกษุนั้นตอบว่า
“ซากไม้อิงหน้าผาอันเหน็บหนาว สามหน้าหนาวหามีความอุ่นไม่”

เมื่อกลับไปแล้วก็รายงานให้คุณยายทราบ คุณยายถอนหายใจ
แล้วพูดว่า “ยี่สิบปีมานี้ ข้าเลี้ยงชาวบ้านคนหนึ่งอย่างเสียข้าวสุก
เปล่าๆ” คุณยายเลยเลิกเป็นโยมอุปัฏฐากตั้งแต่นั้น

ดูภาพโดยรวมแล้วภิกษุรูปนั้นมีความมั่นคงไม่หวั่นไหวต่อ
กามราคะ แต่ถ้าวิเคราะห์โดยละเอียดแล้ว ท่านไม่ได้วางลง
จากความแปลกแยกระหว่างชายหญิงอย่างแท้จริง ยังยึดติด
อยู่กับกาม รูปลักษณ์ของชายและหญิง เป็นการแสดงว่า
การภานายังไม่ถึงขั้น

นิกายเซนปฏิเสธการปฏิบัติธรรมที่นิ่งเงียบเหมือนซากศพ
เหมือนท่อนไม้ แต่ต้องการสร้างให้คนมีพลังแห่งชีวิต

ท่านเว่ยหล่างเคยบอกว่า ธรรมชาติจิตของคนเรา
ความรู้สึกนึกคิด ความสำนึกเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา
ความรู้สึกและความสำนึกเป็นความแตกต่างระระหว่างคนกับ
สิ่งมีชีวิต คนไม่ใช่ต้นไม้ต้นหญ้า จะให้เหมือนกันได้อย่างไร

อนึ่งคำว่าไร้ความคิดหรือคิดแต่ไม่คิด หมายถึง
คนเราแม้ความรู้สึกนึกคิดจะเคลื่อนไหว แต่ไม่ไปแบ่งแยก
หรือยึดติด ไม่ไปแสวงหา ไม่กดข่ม หรือตั้งใจจะไปดับ

***************
ที่มา หนังสือเรื่อง คุยเรื่องที่มาและรายละเอียดของอารยธรรมเซน