หากคุณไปเยือนประเทศออสเตรเลียหรือนิวซีแลนด์ ซึ่งตั้งอยู่ทางซีกโลกใต้ คุณอาจพบบางร้านที่ขายแผนที่โลกกลับหัว นั่นคือขั้วโลกเหนืออยู่ข้างล่าง ขั้วโลกใต้อยู่ข้างบน ออสเตรเลียและนิวซีแลนด์ในแผนที่นี้ จึงอยู่ที่ ‘ซีกโลกเหนือ’
แผนที่ดังกล่าวอาจเป็นความเพี้ยน หรือความคิดสร้างสรรค์ของคนจัดทำ แต่มันให้มุมมองที่น่าสนใจสำหรับมนุษย์ที่ใช้ชีวิตอยู่กับความเคยชินมาทั้งชีวิต เราถูกฝังหัวมาแต่เล็กให้มองแผนที่แบบที่เรามองกัน ทิศเหนืออยู่ข้างบน ทิศใต้อยู่ข้างล่าง มนุษย์เรายังมีความเคยชินอีกหลายอย่าง
สวมถุงเท้า/รองเท้าทั้งสองข้างสีเดียวกัน หากใครคนหนึ่งสวมรองเท้าข้างละสี หรือถุงเท้าข้างละลวดลาย อาจถูกมองว่าเป็นคนเพี้ยน เวลายืนในลิฟท์ เรามักยืนหันหน้าไปทางประตูลิฟท์ หากยืนหันหลังให้ประตูลิฟท์ จะถูกมองว่าเป็นคนบ้า
เวลาขึ้นรถเมล์ เรายืนหันหน้าไปทางหัวรถเสมอ หากใครสักคนยืนหันหลังไปหน้ารถ คงดูสายตาหลายคู่ชำเลืองมองด้วยความประหลาดใจ เวลาถ่ายรูปจะยิ้มเสมอ คนส่วนใหญ่ยิ้มโดยอัตโนมัติ เมื่อช่างถ่ายรูปหมู่คนที่ไปในงานศพ กว่าจะนึกได้ว่านี่เป็นงานแห่งความโศกเศร้า ภาพก็ถูกบันทึกแล้ว ฯลฯ
ในปี พ.ศ.2510 นักคิดที่มีชื่อเสียงของโลกคนหนึ่งนาม เอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน ได้เสนอหลักการคิดที่เรียกว่า Lateral Thinking (การคิดแนวข้าง) ตีพิมพ์ในหนังสือชื่อ The Use of Lateral Thinking หลักการคิดแนวข้างคือ การคิดนอกกรอบ โดยเปลี่ยนวิธีคิดและมุมมอง
วิธีมองแบบเก่าคือ เรามักมองว่า "นี่คือปัญหา และนี่คือทางแก้ปัญหา" การคิดแนวข้างจะไปไกลกว่านั้น คืออาจคิดทางออกทั้งที่ไม่มีปัญหา
บ่อยครั้งการคิดแนวข้างต้องอาศัยอารมณ์ขัน บางครั้งก็มองด้วยมุมที่คนทั่วไปบอกว่า “บ้า” เช่น เส้นผมบนศีรษะคน ถ้ามองแบบเดิมคือ "เส้นผมอยู่บนศีรษะ" ถ้ามองแบบบ้าคือ "เส้นผมลอยตัวอยู่ในอากาศและรั้งร่างกายคนขึ้นมา"
การมองโลกด้วยสายตาแปลกพิกลอย่างนี้ อาจจะไม่สามารถแก้ไขปัญหา แต่มันมักสร้างทางสายใหม่ให้เราเดินไปสู่การแก้ปัญหา และ/หรือการสร้างสรรค์ นวัตกรรมที่ไม่เคยมีมาก่อนในโลก ที่สำคัญคือมันประยุกต์ได้กับทุกวงการ
แต่การเปลี่ยนมุมมองที่วางบนรากฐานของความเคยชิน ที่ถูกปลูกฝังแต่เด็กไม่ใช่เรื่องง่าย เราต้องทลายค่านิยม ความเคยชินก่อน เมื่อเปลี่ยนมุมมอง
เราจะพบว่าเห็นอะไรหลายอย่างต่างไป เปิดโอกาสให้สร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ ที่เราไม่เคยคาดฝันมาก่อนว่าทำได้ และไม่มีทางทำได้เมื่อมองโลกด้วยมุมมองเดิม
วินทร์ เลียววาริณ, 20 กันยายน 2551
ข่าวหน้าหนึ่ง, www.winbookclub.com
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น