ทั้งสุขและทุกข์เป็นปัญหา

ทั้งสุขและทุกข์เป็นปัญหา
คุณค่าทางภูมิปัญญาของชาวพุทธน่ะมันสูงสุดเท่าไร ก็มุ่งหมายจะกำจัดความเห็นแก่ตัว...ทุกศาสนามุ่งหมายจะสอนความไม่เห็นแก่ตัว แต่ไม่มีใครปฏิบัติ สมาชิกแห่งศาสนาไม่ปฏิบัติ มันเห็นแก่ตัวเสียเรื่อย บางทีเห็นแก่ตัวจนเอาศาสนาเป็นเครื่องมือแสวงหาประโยชน์ เอาศาสนาเป็นเครื่องมือข่มขี่ศาสนาอื่น

ทีนี้ชาวพุทธ พอรู้ รู้ รู้ รู้ รู้ มันจึงถูกต้องตามหลักที่สำคัญสูงสุดคือ กฎของธรรมชาติ ทั้งสากลจักรวาล ก็มีกฎอันนี้ ถูกต้องตามกฎของสากลจักรวาล มันทำผิดอะไรๆ ไม่ได้ มันก็อยู่เหนือปัญหาโดยประการทั้งปวง...

พูดว่าเหนือปัญหาทั้งปวง นี่มันดีกว่าที่จะพูดว่า เหนือความทุกข์ เพราะว่าความสุขก็เป็นปัญหานะ

อย่าเป็นคนโง่ เห็นแต่ว่าความทุกข์เป็นปัญหา แม้ความสุขมันก็เป็นปัญหา ให้เราอยู่เหนือปัญหาเสียดีกว่า โลกไม่เป็นปัญหาแก่เรา ไม่ว่ามันจะมาในแง่บวกหรือแง่ลบ โพซิทีป หรือ เนกาทีฟ ไม่เป็นปัญหาแก่เรา

ไม่หัวเราะ ไม่ร้องไห้ ไม่ดีใจ ไม่เสียใจ เสียใจไม่ไหว มันจะตายเอา ถึงดีใจมันก็กระหืดกระหอบเหมือนกันแหละ ดีใจเกินไปมันก็นอนไม่หลับ กินข้าวไม่ลง ฉะนั้นอย่าดีใจ อย่าเสียใจ คือ ปกติ ปกติ ปกติ ไม่หัวเราะ ไม่ร้องไห้ เพราะว่าอยู่เหนือปัญหาโดยประการทั้งปวง ชีวิตนี้ไม่เป็นปัญหา ชีวิตนี้ไม่กัดเจ้าของ

คนไม่มีธรรมะอันถูกต้อง คือไม่ตื่น ไม่เบิกบาน ชีวิตมันกัดเจ้าของ ไปดูเอาเองเถอะ ไม่ต้องเชื่ออาตมา คนโง่มันถูกชีวิตเองแหละกัดตัวเอง เดี๋ยวความรักกัด เดี๋ยวความโกรธกัด เดี๋ยวความเกลียดกัด เดี๋ยวความกลัวมากัด เดี๋ยวความตื่นเต้น ตื่นเต้นนั่นนี่กัด เดี๋ยววิตกกังวลกัด เดี๋ยวอาลัยอาวรณ์กัด เดี๋ยวอิจฉาริษยากัด เดี๋ยวความหวงกัด เดี๋ยวความหึงกัด นี่ชีวิตมันกัดเจ้าของ ผู้ไม่มีภูมิปัญญาแห่งพุทธะ

พุทธทาสภิกขุ

บรรยายเรื่อง ภูมิปัญญาแบบพุทธ ปี ๒๕๓๔