วรรณคดีหลังรัชกาลที่ ๖

        เมื่อสิ้นรัชกาลที่ ๖ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์แล้ว วรรณคดีประเภทร้อยกรองเริ่มอับแสงลง คือ ไม่มีผู้สร้างสรรค์ขึ้นใหม่ และประชาชนไม่สนใจ วรรณคดีประเภทร้อยแก้วเจริญขึ้นทุกๆทาง ทั้งประเภทนวนิยาย เรื่องสั้น บทความและสารคดี อิทธิพลของอินเดียที่มีต่อวรรณคดีเริ่มเสื่อมลง อิทธิพลทางยุโรปทวีเพิ่มขึ้น มีการถอดวรรณคดีตะวันตกทั้งในรูปแปลและเรียบเรียง งานวรรณกรรมกลายเป็นอาชีพหลักได้ ไม่ใช่งานอดิเรกเหมือนสมัยก่อน
            องค์การส่งเสริมวรรณคดีที่สำคัญ เช่น สภาวัฒนธรรมแห่งชาติ สำนักวัฒนธรรมทางวรรณกรรมทำหน้าที่ ส่งเสริมและเผยแพร่วรรณคดี เคยจัดให้มีวันกวีเพื่อสรรเสริญงานของกวีสำคัญ เช่น วันสุนทรภู่ เป็นต้น สมาคมวรรณคดีได้ออกหนังสือของสมาคม ชื่อ วรรณคดีสาร เพื่อฟื้นฟูวรรณคดีให้เจริญยิ่งขึ้น ในด้านการหนังสือพิมพ์ ก็ได้มีการเคลื่อนไหวเพื่อความก้าวหน้า มีการตั้งสมาคมหนังสือพิมพ์ เมื่อ พ.ศ.๒๔๘๔ เคยมีการสอนวิชาการหนังสือพิมพ์ในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และต่อมาเปิดแผนกวารสารศาสตร์ ในคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ แห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ การเคลื่อนทางวรรณคดีที่ควรกล่าวอีกประการ คือ ได้มีการนำเรื่องในวรรณคดีไปผูกเป็นบทละคร ภาพยนตร์ และบทโทรทัศน์ เป็นการขยายวงวรรณคดีให้กว้างขวางกว่าสมัยก่อน

            นักเขียนและวรรณกรรมหลังรัชกาลที่ ๖ ที่สำคัญ เช่น
            พระยาอนุมานราชธน และพระสารประเสริฐ (เสฐียรโกเศศ และนาคะประทีป) แต่งนวนิยายเรื่อง กามนิต และ หิโตประเทศ นิยายเบงคลี กถาสริตสาคร
            หม่อมหลวงบุบผา นิมมาเหมินทร์ (กุญชร) (ดอกไม้สด) แต่งนวนิยายเรื่อง ผู้ดี นี่แหละโลก ชัยชนะของหลวงนฤบาล
            หม่อมเจ้า อากาศดำเกิง รพีพัฒน ทรงแต่งนวนิยายเรื่อง ละครแห่งชีวิต วิมานทลาย ผิวขาวผิวเหลือง
            นายโชติ แพร่พันธุ์ (ยาขอบ) แต่งนวนิยายเรื่อง ผู้ชนะสิบทิศ สามก๊กฉบับวณิพก
            นางกัณหา เคียงศิริ ( ก.สุรางคนางค์) แต่งนวนิยายเรื่อง บ้านทรายทอง
            หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช แต่งนวนิยายเรื่อง สี่แผ่นดิน ไผ่แดง
            นายมาลัย ชูพินิจ (น้อยอินทนนท์) แต่งนวนิยายเรื่อง ล่องไพร
            นายสด กูรมโรหิต แต่งนวนิยาย เรื่อง ปักกิ่ง นครแห่งความหลัง ระย้า
            หลวงวิจิตรวาทการ แต่งนวนิยาย เรื่อง ห้วงรักเหวลึก
            นายก้าน พึ่งบุญ ณ อยุธยา (ไม้เมืองเดิม) แต่งนวนิยาย เรื่อง ขุนศึก
            พระองค์เจ้าจุลจักรพงศ์ แต่งหนังสือ เรื่อง เกิดวังปารุสก์