ทำนองแต่ง - ใช้ฉันท์และกาพย์
เรื่องย่อ - เริ่มต้นเป็นบทนมัสการ
แล้วดำเนินความตามพระธรรมบทว่า ท้าวปรันตปะ
แห่งโกสัมพีมีมเหสีทรงสิริโฉมยิ่ง เมื่อนางทรงครรภ์ครบสิบเดือน
นกหัสดินโฉบเอาไปไว้กลางป่า รุ่งขึ้นนางประสูติโอรสคืออุเทนกุมาร
ฤษีอัลกัปนำไปเลี้ยงไว้
สั่งสอนธนูศิลป์และมนต์บังคับช้างให้แก่อุเทนกุมาร
ต่อมาท้าวปรันตปะสิ้นชีพ ข้าราชการทั้งปวงเสี่ยงราชรถหากษัตริย์
อุเทนกุมารอ่านมนต์ดีดพิณเรียกโขลงช้าง แล้วเดินทางไปโกสัมพี
แสดงพระธำมรงค์แก่ชาวเมือง จึงได้รับเชิญขึ้นเสวยราชย์ วันหนึ่ง
พระอุเทนเสด็จไปพบนางสามาวดีลูกเลี้ยงเศรษฐีเข้า ก็หลงรักให้อำมาตย์ไปขอ
เศรษฐีเกรงว่า นางสามาวดีจะไม่เป็นสุขจึงปฏิเสธ พระอุเทนกริ้วมาก
รับสั่งให้ริบสมบัติเศรษฐี
นางสามาวดีทราบความเลยอ้อนวอนให้ยกนางให้แก่พระอุเทนเสีย
พระยาจัณฑประโชตแห่งอุชเชนีต้องการปราบพระอุเทนไว้ในอำนาจ
จึงออกอุบายปล่อยช้างยนต์เข้าไปในโกสัมพี พระอุเทนออกคล้อง
ถูกทัพของพระยาจัณฑประโชตล้อมจับไปอุชเชนี
พระยาจัณฑประโชตทำอุบายให้พระอุเทนได้พบนางวาสุละทัตรธิดาของตน
ทั้งสองเกิดรักใคร่กัน ลอบหนีกลับโกสัมพี
นางค่อมพนักงานดอกไม้ของนางสามาวดีได้ฟังธรรมของพระพุทธองค์บรรลุโสดา
นางสามาวดีได้ฟังธรรมจากนางค่อมก็บรรลุโสดาด้วย นางมาคัณฑิยพราหมณี
พระสนมของพระอุเทนมีความเคืองแค้นพระพุทธองค์
จึงคอยใส่ความผิดแก่นางสามาวดีผู้เสื่อมใสในพระพุทธองค์
พระอุเทนหลงเชื่อใช้สหัสถามธนูประหารนางสามาวดี แต่นางไม่เป็นอันตราย
พระอุเทนเสียใจ ขออภัยโทษต่อนาง
และอนุญาตให้นางถวายอาหารแก่พระสงฆ์สาวกได้ตามใจชอบ
เรื่องจบลงตอนพระอุเทนพามเหสีออกชมสวน
ข้อคิดเห็น - อุเทนคำฉันท์
มีความประณีตบรรจงกว่าสุธนคำฉันท์และสุธนูคำฉันท์
ใช้ฉันท์มากประเภทกว่าหนังสือสองเรื่องนั้น
ทำนองแต่งเลียนฉันท์โบราณได้แนบเนียน
ฉันท์เรื่องนี้ดำเนินเรื่องไม่จบตามพระธรรมบท
ผู้แต่งคงเห็นว่าเรื่องตอนท้ายไม่สนุกจึงเว้นเสีย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น