"โรคมะเร็งลำไส้ "
ถือได้ว่าเป็นภัยคุกคามชีวิตประชากรโลกที่น่ากลัวอยู่ในอันดับต้นๆ
จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก
ระบุว่ามีผู้ป่วยเสียชีวิตจากมะเร็งชนิดนี้มากกว่า 677,000 คนต่อปี
และเป็นอันดับ 3 ของผู้ป่วยโรคมะเร็งทั้งหมด
ในประเทศไทยพบอัตราการเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ โดยเฉลี่ยต่อปี ประมาณ 5,000
ราย
กลไกของการเกิดเซลล์มะเร็งนั้น
จะเกิดจากการแบ่งตัวของเซลล์อย่างไร้การควบคุม จากปัจจัยกระตุ้น
ที่เรียกว่า Growth factor มาจับที่ตัวรับที่ชื่อว่า Epidermal Growth
Factor Receptor (EGFR) ที่ผิวของเซลล์
และเกิดการส่งสัญญาณเป็นปฏิกิริยาลูกโซ่สู่นิวเคลียส
ทำให้เซลล์เกิดการแบ่งตัวอย่างต่อเนื่อง
เมื่อแพทย์วินิจฉัยว่าผู้ป่วยเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่แล้ว
การรักษาก็ขึ้นอยู่กับระยะของโรค
ในระยะเริ่มต้นส่วนมากจะผ่าตัดเอาเนื้อร้ายออก
แล้วตามด้วยการให้เคมีบำบัดหรือการฉายรังสี
ซึ่งที่ผ่านมาปรากฏว่าผลการรักษาได้ผลดีบ้าง ไม่ได้ผลบ้าง
เหตุที่เป็นเช่นนั้น
เนื่องจากการใช้ยารักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ในระยะลุกลามนั้นมีหลายแบบ
ก่อนที่แพทย์จะเลือกรักษาผู้ป่วยด้วยยาสูตรใด
แพทย์จะต้องประเมินผลการรักษาหรือผลข้างเคียงที่จะเกิดขึ้นล่วงหน้าจากพื้น
ฐาน ข้อมูลด้านการตรวจต่างๆ ที่อ้างอิงได้
โดยในปัจจุบันได้มีการพัฒนานวัตกรรมการรักษาเฉพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง
และช่วยหยุดการเติบโตของเนื้อร้ายได้
โดยยาดังกล่าวมีเป้าหมายการออกฤทธิ์ที่ Epidermal Growth Factor Receptor
(EGFR) ซึ่งยาชนิดนี้ จะแย่งปัจจัยกระตุ้น Growth factor
เพื่อเข้าจับกับตัวรับ EGFR ที่ผิวของเซลล์
ทำให้ปิดกั้นสัญญานไม่ให้เซลล์มะเร็งเจริญเติบโต ยาดังกล่าวเรียกว่า
anti-EGFR monoclonal antibody therapy
อย่างไรก็ตามจากผลการศึกษาการใช้ยาดังกล่าวเพื่อรักษาผู้ป่วยมะเร็งลำไส้
ใหญ่ จะได้ผลการรักษาดีหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับลักษณะของยีน K-RAS ด้วย
โดยพบว่าผู้ป่วยที่มียีน K-RAS ปกติ
จะมีการตอบสนองที่ดีต่อการรักษาด้วยยาดังกล่าว
K-RAS (Kirsten Rat Sarcoma Virus Oncogene) คือ
ยีนที่สร้างโปรตีนทำหน้าที่ควบคุมการแบ่งตัวของเซลล์และเป็นยีนที่มีอยู่ใน
ทุกเซลล์ของร่างกาย ยีน K-RAS
เป็นหนึ่งในวงจรปฏิกิริยาลูกโซ่ที่ส่งสัญญาณจากผิวเซลล์สู่นิวเคลียส
ภายหลังจากเซลล์ถูกกระตุ้นด้วย Growth factor ในเซลล์ปกติ
ยีน K-RAS ทำหน้าที่ควบคุมการเติบโตของเซลล์โดยปิดการสร้างสัญญาณ
ทำให้การแบ่งตัวของเซลล์เป็นไปอย่างจำกัด แต่หากยีน K-RAS เกิด mutation
ไป จะส่งผลให้ไม่มีการหยุดสัญญาณดังกล่าวจึงเกิดการแบ่งตัวของเซลล์อย่างต่อ
เนื่อง ถึงแม้ว่าไม่มีปัจจัยกระตุ้นจากภายนอกเซลล์แล้วก็ตาม
สำหรับการ mutation ของยีน K-RAS
สามารถพบได้ทั่วไปในมะเร็งหลายชนิด รวมทั้งมะเร็งลำไส้ใหญ่
ที่พบว่าประมาณ 35-45% ของผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ระยะลุกลาม จะมียีน
K-RAS ชนิด mutation ดังนั้น ทำให้ผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา
anti-EGFR Monoclonal antibody Therapy ดังนั้นจะเห็นได้ว่า การตรวจ
K-RAS เข้ามามีบทบาทสำคัญในการรักษาเฉพาะบุคคล เพื่อช่วยแพทย์ตัดสินใจว่า
ผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่แต่ละคน ควรรักษาด้วยยาในกลุ่ม anti-EGFR
monoclonal antibody therapy หรือไม่ เพราะการใช้ยาบางชนิดเช่น Cetuximab
และ Panitumumab จะไม่มีประสิทธิภาพในผู้ป่วยที่มียีน K-RAS ชนิด
mutation เป็นต้น ทั้งนี้
การที่สามารถเลือกผู้ป่วยที่จะได้รับประโยชน์มากที่สุดจากการรักษาด้วยยาใน
กลุ่ม anti-EGFR monoclonal antibody therapy
นอกจากจะเป็นการลดอาการที่ไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดขึ้นจากยาแล้ว
ยังช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายการรักษามะเร็งได้อย่างมากเลยทีเดียว
การตรวจหาชนิดของยีน K-RAS
ได้นำไปปฏิบัติตามแนวทางการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ของ NCCN (the US
National Comprehensive Cancer Network) ปี 2008 อีกทั้ง
ยังเป็นข้อกำหนดในยุโรป ซึ่งจะอนุญาตให้ใช้ยาในกลุ่ม anti-EGFR
monoclonal antibody therapy
เฉพาะในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ระยะลุกลามที่มียีน K-RAS ชนิด wild type
ดังนั้นแพทย์ ต้องตรวจหาชนิดของยีน K-RAS ก่อนที่จะเริ่มทำการรักษา
สำหรับ วิธีการตรวจหาชนิดของยีน K-RAS
มักใช้ชิ้นเนื้อที่ลำไส้ใหญ่ส่งตรวจ ซึ่งวิธีการตรวจหา K-RAS mutation
test มีหลายวิธี แต่วิธีที่ได้ผลดี และมีวิธีการสะดวกมากที่สุด คือ วิธี
Polymerase Chain Reaction (PCR)
เป็นการตรวจที่จำเพาะต่อตำแหน่งที่มีโอกาสเกิด mutation
ซึ่งปัจจุบันมีชุดน้ำยาสำเร็จรูปซึ่งใช้หลักการ Real-time PCR
ที่มีความไวและความแม่นยำในการทดสอบสูงและสะดวกในการใช้งาน ได้แก่ การใช้
TheraScreen ซึ่งเป็น Test ที่ได้รับรองมาตรฐานจาก CE-Mark
และสำหรับผู้ที่สนใจในวิธีดังกล่าว
ในประเทศไทยมีการนำเข้ามาใช้งานโดยมีห้องปฏิบัติการที่ทดสอบอยู่ที่โรง
พยาบาลศิริราช สำหรับผู้ต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการตรวจ K-RAS
mutation test สามารถสอบถามได้ที่โรงพยาบาลศิริราช โทรศัพท์ 0-2419-6605
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น