สมถภาวนา และ วิปัสสนาภาวนา

ภาวนา – การอบรมจิต
ภาวนาเป็นการอบรมจิตทางสมถะและวิปัสสนา การอบรมจิตทางสมถะ (สมถะ แปลว่า สงบ) คือการทำจิตให้สงบ ให้ตั้งมั่นเป็นหนึ่ง โดยการเจริญกรรมฐาน ที่เรียกว่า สมถกรรมฐาน มีการกำหนดลมหายใจเข้าออก การเพ่งดวงกสิณ เป็นต้น

ส่วนวิปัสสนาภาวนา ก็คือการอบรมจิตทางวิปัสสนา คือปัญญาที่เห็นนามรูปตามความเป็นจริงว่า ไม่เที่ยงเป็นทุกข์ เป็นอนัตตา โดยการเพ่งอารมณ์กรรมฐานกล่าวคือ นาม - รูป นั่นเอง

สมถภาวนา เป็นไปเพื่อสงบกิเลสเครื่องกลุ้มรุมจิตประเภทที่เรียกว่า“นิวรณ์” ทั้งหลาย โดยอาการที่ข่มไว้ไม่ให้กำเริบขึ้นมา หากว่าสามารถเจริญจนบรรลุถึงฌานได้ รักษาฌานนั้นไว้ได้ไม่เสื่อม ตายไปก็จะได้ไปเกิดในพรหมโลก

วิปัสสนาภาวนา เป็นเพื่อละกิเลสประเภทที่เรียกว่า“อนุสัย” ซึ่งนอนเนื่องอยู่ในจิตสันดาน โดยการละเป็นครั้งคราว ชั่วเวลาที่วิปัสสนาญาณนั้นๆเกิดขึ้น หากสามารถเจริญให้ก้าวหน้าไปได้ตามลำดับ ก็จะบรรลุถึงมรรคผล นิพพาน ตัดอนุสัยกิเลสอันเป็นมูลแห่งวัฏฏะได้เด็ดขาด ทำให้พ้นทุกข์ในสังสารวัฎ มีความเกิด เป็นต้นได้

บทความโดย อาจารย์ไชยวัฒน์ กปิลกาญจน์

ขอขอบพระคุณ ...

ที่มา http://weblog.manager.co.th/publichome/forgiven/Default.aspx