การแยกและการวิเคราะห์สารปฎิชีวนะที่แยกได้จาก P. aeruginosa TISTR 781

Isolation and analysis of antibiotic isolated from P. aeruginosa TISTR 781 การแยกและการวิเคราะห์สารปฎิชีวนะที่แยกได้จาก P. aeruginosa TISTR 781 Kanda Saosoong (กานดา เสาสูง) * Dr. Chalerm Ruangviriyachai (ดร. เฉลิม เรืองวิริยะชัย) ** Wirach Wongphathanakul (วิรัช ว่องพัฒนากุล) *** Dr. Saksit Chanthai (ดร. ศักดิ์สิทธิ์ จันทร์ไทย) *** ABSTRACT Yellow antibiotic can be produced by Pseudomonas aeruginosa TISTR 781 when grown in King’s A medium. Isolation of this antibiotic was performed by Amberlite XAD-16 resin column and subsequently purified by solid phase extraction method. The Chromabond® SiOH cartridge was selected for phenazine antibiotic purification in this study since its surface structure (siloxane bond and silanol group) was suitable for isolation of aromatic heterocyclic hydrocarbon compound from non-aqueous solution. The result of the study is that antibiotic can be isolated into 3 bands as yellow, yellow-green and blue band, respectively. The first yellow band of antibiotic was homogeneous by TLC confirmation with Rf 0.77 and also by HPLC with retention time of 20.4 min. As the study of chemical structure by spectroscopic techniques, isolated yellow antibiotic is 1-hydroxyphenazine. In addition, according to the study of biological property, this yellow antibiotic pigment can inhibit some of microorganisms that are Escherichia coli and Xanthomonas campestris pv. Vesicatoria. บทคัดย่อ แบคทีเรีย Pseudomonas aeruginosa TISTR 781 สามารถผลิตสารปฎิชีวนะสีเหลืองในอาหารเหลวสูตร King’s A ได้ทำการแยกสารที่ได้นี้โดยเทคนิคทางคอลัมน์โครมาโทกราฟีที่บรรจุด้วยเรซินชนิดแอมเบอร์ไลต์ เอ็กซ์เอดี-16 และตามด้วยการทำให้บริสุทธิ์โดยการสกัดด้วยเฟสของแข็ง ในการศึกษาครั้งนี้ได้เลือกใช้ Chromabond® SiOH cartridge ในการทำบริสุทธิ์สาร ปฎิชีวนะฟีนาซีน เนื่องจากโครงสร้างภายในของเฟสของแข็งชนิดนี้ประกอบด้วย พันธะไซลอกเซน และหมู่ไซลานอล ซึ่งมีความเหมาะสมในการประยุกต์ใช้แยกสารประกอบพวก อะโรมาติก เฮเทอโรไซคลิก ไฮโดรคาร์บอน จากตัวทำละลายที่ไม่มีขั้วได้ และผลของการศึกษาพบว่าสามารถแยกสารได้เป็น 3 แถบ ได้แก่ แถบสีเหลือง สีเขียวเหลือง และสีน้ำเงิน ตามลำดับ สารปฎิชีวนะสีเหลืองที่ได้ในแถบแรกมีความบริสุทธิ์ เมื่อตรวจสอบด้วยเทคนิค TLC และ HPLC ได้ค่า Rf เท่ากับ 0.77 และค่าเวลาการคงอยู่เท่ากับ 20.4 นาที ตามลำดับ และจากการศึกษาโครงสร้างทางเคมีด้วยเทคนิคทาง สเปกโทรเมทรี พบว่าสารปฎิชีวนะสีเหลืองที่ได้คือสาร 1-ไฮดรอกซีฟีนาซีน นอกจากนั้นจากการศึกษาคุณสมบัติทางชีวภาพของสารชนิดนี้ พบว่าสามารถยับยั้งแบคทีเรียบางชนิด ได้แก่ Escherichia coli และ Xanthomonas campestris pv. Vesicatoria. Key words: Pseudomonas aeruginosa, 1-hydroxyphenazine, solid phase extraction คำสำคัญ: แบคทีเรีย Pseudomonas aeruginosa สาร 1-hydroxyphenazine การสกัดด้วยเฟสของแข็ง *Student, Master of Science Program Analytical Chemistry, Department of Chemistry, Faculty of Science, Khon Kaen University **Associate Professor, Department of Chemistry, Faculty of Science, Khon Kaen University ***Assistant Professor, Department of Chemistry, Faculty of Science, Khon Kaen University

จากการประชุมทางวิชาการ เสนอผลงานวิจัย ระดับบัณฑิตศึกษา ครั้งที่ 9
วันศุกร์ที่ 19 มกราคม 2550 ณ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
The 9^th Symposium on Graduate Research, KKU. 19 January 2007